Trong lịch sử hơn 18 năm qua của BRICS, Hội nghị Thượng đỉnh BRICS 2024 diễn ra tại thành phố Kazan của Nga từ ngày 22 đến 24-10 đặc biệt hơn cả, bởi sự kiện lần này được coi là dấu ấn về một mốc phát triển mới đối với BRICS.
Đây là cuộc gặp cấp cao đầu tiên của nhóm sau khi từ ban đầu gồm 5 thành viên là Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi nay lên mức có 10 thành viên, với 5 thành viên mới là Ả rập Xê út, Các tiểu vương quốc Arab Thống nhất, Iran, Ai Cập và Ethiopia. Đồng thời, lãnh đạo hoặc đại diện của 32 quốc gia khác trên thế giới được Tổng thống Nga Vladimir Putin mời tới tham dự cuộc gặp.
Cho tới nay, chưa khi nào BRICS có sự kiện với tầm vóc và quy mô lớn đến như thế. Nga là nước chủ nhà, hiện đang ở trong cuộc chiến tranh với Ukraine và đối địch quyết liệt với khối các quốc gia phương Tây.
Phe phương Tây cũng bất hòa sâu sắc và xung khắc lợi ích quyết liệt với Trung Quốc. Cùng lúc, khu vực Trung Đông và vùng Vịnh đắm chìm trong chiến tranh và hiềm khích, liên quan hoặc ảnh hưởng trực tiếp đến gần như tất cả các thành viên mới của BRICS.
Tổ chức cuộc gặp cấp cao này của BRICS với quy mô như thế trước hết là một thành công đối ngoại có ý nghĩa rất quan trọng đối với Nga. Nga không những khẳng định được vai trò và ảnh hưởng trong nhóm BRICS mà còn chứng tỏ là phe phương Tây không thể thành công với chủ ý cô lập Nga với thế giới. Điều này cũng có tác động không hề nhỏ tới diễn biến và kết cục cuối cùng của cuộc chiến giữa Nga và Ukraine cũng như cuộc đối đầu giữa Nga với khối các quốc gia phương Tây.
Dấu mốc phát triển mới của BRICS phản ánh nhóm này đang tiếp tục gia tăng được vị thế, vai trò và ảnh hưởng về nhiều phương diện trên thế giới. BRICS ngày càng thêm hấp dẫn đối với một số nước. Nếu duy trì được chiều hướng phát triển này, BRICS rồi đây sẽ có thể gây dựng và hội tụ đủ mọi tiền đề, điều kiện cần thiết để trở thành trụ cột mới của trật tự thế giới mới về chính trị và kinh tế, thương mại, tài chính; là hạt nhân của tập hợp lực lượng mới đang định hình với tên gọi Khối Phương Nam toàn cầu.
Ở Kazan, nhóm BRICS dành ưu tiên trên chương trình nghị sự cho những chủ đề nội dung chính là chính trị và an ninh; kinh tế và tài chính; trao đổi văn hóa và quan hệ nhân dân; cải tổ hệ thống và trật tự chính trị, tài chính thế giới.
Cụ thể là chuyện chiến tranh ở Ukraine và ở khu vực Trung Đông; các dự án hợp tác về năng lượng, phát triển cơ sở hạ tầng; thực thi thương mại công bằng và chống biến đổi khí hậu trái đất; ứng phó với áp đặt và trừng phạt trong quan hệ giữa các quốc gia; cải tổ Liên hợp quốc và tăng trọng lực của các nước đang phát triển, chậm phát triển trong chính trị thế giới. Nhóm 10 thành viên này sẽ quy chế lại việc mở rộng nhóm, ưu tiên cho việc hội nhập 5 thành viên mới trước khi lại mở rộng lần nữa.
Một nội dung trọng tâm khác nữa cũng sẽ được bàn thảo ở cuộc gặp cấp cao năm nay của BRICS là thúc đẩy việc sử dụng đồng tiền quốc gia trong trao đổi thương mại nội nhóm, kiến tạo cơ chế và hình thức thanh toán mới nhằm giảm lệ thuộc vào các đồng tiền của những nước công nghiệp phát triển cũng như hệ thống, cơ chế thanh toán quốc tế do các nước này kiểm soát.
Sẽ có đồng thuận đạt được và sẽ vẫn còn bất đồng thuận tồn tại giữa các bên tham gia cuộc gặp. Nhưng định hướng tiến triển của BRICS được củng cố và đấy mới chính là điều quan trọng nhất đối với cả hiện tại lẫn tương lai của nhóm này.
Đại sứ Trần Đức Mậu /Hànộimới