"Đồng đô la Mỹ, vấn đề của thế giới" là hàm ý của một cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ đưa ra vào năm 1971 với các Bộ trưởng Tài chính khác.
Hơn 50 năm trôi qua, sức mạnh không ngừng của đồng đô la Mỹ lại một lần nữa cho thấy sức mạnh ảnh hưởng lớn. Đồng tiền của Mỹ đã đạt mức cao nhất trong hai thập kỷ trong tuần 8/5 và sức mạnh của đồng tiền này đang thắt chặt các điều kiện tài chính cũng như nền kinh tế thế giới đối mặt với viễn cảnh suy thoái. Chuyên gia Samy Chaar, nhà kinh tế trưởng tại Lombard Odier, cho biết: Sự gia tăng này có nguy cơ phá hủy thị trường rộng lớn hơn và làm lộ ra những rạn nứt kinh tế và tài chính trong hệ thống. Mức tăng 8% của chỉ số đô la trong năm nay có thể không đảo ngược trong tương lai gần.
Sự hấp dẫn về nơi trú ẩn an toàn đối với đồng bạc xanh vẫn còn nguyên vẹn, với chỉ báo căng thẳng về tài chính bằng đô la từ Barclays gần mức cao nhất trong bảy năm. Và phân tích các phạm vi từ đỉnh đến đáy trong quá khứ cho thấy chỉ số đô la có thể tăng thêm 2% đến 3%. Có thể kể đến một số lĩnh vực bị ảnh hưởng bởi sự dao động mạnh của đồng đô la Mỹ như sau:
1. Lạm phát nhập khẩu: Đợt tăng giá mới nhất của đồng đô la đã ảnh hưởng đến các đồng tiền G10 khác, từ bảng Anh đến đồng đô la New Zealand, cũng như các đồng tiền từ các nước đang phát triển có thâm hụt cán cân thanh toán lớn. Ngay cả đồng franc Thụy Sĩ trú ẩn an toàn cũng không tránh khỏi, giao dịch gần mức thấp nhất vào tháng 3 năm 2020 so với đồng bạc xanh. Mặc dù sự yếu kém về tiền tệ thường có lợi cho châu Âu phụ thuộc vào xuất khẩu và Nhật Bản, nhưng phương trình này có thể không đúng khi lạm phát cao và gia tăng, do thực phẩm và nhiên liệu nhập khẩu trở nên đắt hơn cũng như chi phí đầu vào của các công ty. Lạm phát khu vực đồng Euro đạt kỷ lục 7,5% trong tháng này và các nhà lập pháp Nhật Bản đang lo lắng rằng đồng yên, ở mức thấp nhất trong 20 năm, sẽ gây thiệt hại cho các hộ gia đình.
Một cuộc khảo sát cho thấy một nửa số doanh nghiệp Nhật Bản cho rằng chi phí cao hơn sẽ ảnh hưởng đến thu nhập. Nhưng những lo ngại về tăng trưởng có thể ngăn cản các ngân hàng trung ương, đặc biệt là ở châu Âu và Nhật Bản, thắt chặt chính sách phù hợp với Cục Dự trữ Liên bang Mỹ. Nhiều người cho rằng điều đó có thể đẩy đồng euro xuống ngang bằng với đồng đô la, một mức chưa từng thấy kể từ năm 2002.
Chiến lược gia Kit Juckes của Societe Generale cho biết với nguy cơ suy thoái kinh tế đang hiện hữu, còn ai quan tâm đến việc ECB (Ngân hàng Trung ương châu Âu) thắt chặt như thế nào hoặc điều gì được định giá vào đường cong lãi suất? Đồng đô la Mỹ tăng giúp thắt chặt các điều kiện tài chính, điều này phản ánh sự sẵn có của nguồn vốn trong nền kinh tế. Goldman Sachs, công ty tổng hợp các chỉ số điều kiện tài chính (FCI) được sử dụng rộng rãi nhất, cho biết việc thắt chặt 100 điểm cơ bản trong FCI có thể làm giảm tốc độ tăng trưởng một điểm phần trăm trong năm sau. FCI, yếu tố ảnh hưởng đến tác động của đồng đô la có trọng số thương mại, cho thấy điều kiện toàn cầu đang ở mức thắt chặt nhất kể từ năm 2009. FCI đã thắt chặt thêm 104 điểm cơ bản kể từ ngày 1/4. Trong khi việc bán cổ phần và trái phiếu có tác động lớn hơn, mức tăng hơn 5% của đồng đô la trong giai đoạn này cũng sẽ đóng góp.
2. Các vấn đề thị trường mới nổi: Hầu như tất cả các cuộc khủng hoảng thị trường mới nổi trong quá khứ đều liên quan đến sức mạnh của đồng đô la. Khi đồng đô la tăng giá, các nước đang phát triển phải thắt chặt chính sách tiền tệ để giảm giá đồng tiền của họ. Không làm như vậy sẽ làm trầm trọng thêm lạm phát và tăng chi phí trả nợ bằng đồng đô la. Tuần này, Ấn Độ đã thực hiện một đợt tăng lãi suất đột xuất trong khi Chile đưa ra một đợt tăng lãi suất 125 điểm cơ bản lớn hơn dự kiến. Fitch ước tính, nợ chính phủ bằng ngoại tệ trung bình ở các thị trường mới nổi ở mức một phần ba GDP vào cuối năm 2021, so với 18% năm 2013. Một số quốc gia đang tìm kiếm sự hỗ trợ từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế và Ngân hàng Thế giới, đồng thời tăng thêm sức mạnh của đồng đô la có thể thêm vào những con số đó. Các nhà đầu tư ngày càng cảnh giác. Các đồng tiền trên thị trường mới nổi đang ở mức thấp nhất vào tháng 11/2020, trong khi phí bảo hiểm yêu cầu để nắm giữ trái phiếu đô la thị trường mới nổi so với Kho bạc tăng khoảng 100 điểm cơ bản trong năm nay.
3. Lợi bất cập hại của thị trường hàng hóa: Quy tắc chung là đồng bạc xanh mạnh hơn làm cho hàng hóa tính bằng đô la đắt hơn đối với người tiêu dùng không sử dụng đô la, cuối cùng làm giảm nhu cầu và giá cả. Điều đó vẫn chưa xảy ra vào thời điểm này vì các vấn đề như cuộc chiến ở Ukraine và việc đóng cửa của Trung Quốc đã cản trở hoạt động sản xuất và buôn bán các mặt hàng chính. Đồng đô la mạnh nói chung có nghĩa là doanh thu cao hơn cho các nhà xuất khẩu hàng hóa như Chile, Australia và Nga, mặc dù điều đó được bù đắp bởi chi phí máy móc và thiết bị cao hơn. Nhưng khi lợi suất của Mỹ tăng và đồng đô la mạnh hơn đe dọa tăng trưởng toàn cầu, giá hàng hóa bắt đầu bị ảnh hưởng. JPMorgan đang giảm mức độ tiếp xúc với đồng peso của Chile, sol của Peru và các đồng khác để có được "thời gian thử thách". Fed có thể hoan nghênh đồng bạc xanh tăng giá làm dịu lạm phát nhập khẩu - Societe Generale ước tính đồng đô la tăng giá 10% khiến lạm phát tiêu dùng của Mỹ giảm 0,5 điểm phần trăm trong một năm. Với giá khí đốt của Mỹ ở mức kỷ lục, sự tăng vọt của đồng đô la cho đến nay vẫn chưa giúp giảm nhẹ. Thị trường tiền tệ dự kiến sẽ tăng lãi suất 200 điểm cơ bản ở Mỹ trong thời gian còn lại của năm và lãi suất chính sách của Fed đạt đỉnh khoảng 3,5% vào giữa năm 2023.
Việt Dũng
Nguồn Báo Công Thương