-
Hai năm trước, vào đỉnh điểm của đại dịch, công ty năng lượng toàn cầu BP đã nhận định thị trường dầu thô toàn cầu đạt đỉnh khoảng 100 triệu thùng/ngày.
Chỉ hai năm sau, công ty năng lượng toàn cầu BP thừa nhận có thể đã đánh giá thấp thị trường dầu thô toàn cầu, mặc dù vẫn kiên định với dự báo dài hạn rằng việc điện khí hóa phương tiện giao thông cuối cùng sẽ mở ra kỷ nguyên nhu cầu dầu cao nhất. Trong khi đó, các ngân hàng đầu tư đã thấy trước sự phục hồi của nhu cầu dầu bởi vì đó là điều tự nhiên xảy ra sau đại dịch gây ra tất cả các đợt đóng cửa. Điều không lường trước được là mức độ và tốc độ phục hồi.
Chuyên gia Jeffrey Currie của Goldman Sachs gần đây đã thừa nhận khoảng cách giữa kỳ vọng và thực tế này, thị trường di chuyển nhanh hơn và mức độ thắt chặt cơ bản sâu hơn những gì nghĩ ba hoặc sáu tháng trước. Ngay cả từ 3 đến 6 tháng trước, rất lâu trước khi nguồn cung của Nga trở thành một yếu tố trong tiềm năng tăng giá dầu, đã có rất ít ý kiến cho rằng thị trường dầu trên thực tế đang cân bằng. Các chuyên gia của Citi dự kiến thị trường dầu mỏ sẽ chuyển sang vùng thặng dư nhờ sản lượng dầu tăng từ Mỹ đặc biệt ở Permian, Brazil và Canada. Cơ quan Thông tin Năng lượng gần đây dự báo sản lượng dầu ở Permian sẽ đạt mức cao kỷ lục trong tháng này, nhưng điều đó dường như không đủ để bù đắp sự mất cân bằng dầu toàn cầu, với nhiều nhà sản xuất Mỹ báo hiệu rằng họ không muốn — hoặc không thể vì thiếu hụt và trì hoãn — để thúc đẩy sản xuất. Tại Canada, sản lượng đang tăng và dự kiến tổng sản lượng của cả nước có thể tăng gần 1 triệu thùng/ngày, nhưng điều này vẫn chưa xảy ra. Tại Brazil, sản lượng cũng đang tăng lên nhưng cho đến nay vẫn chưa tạo ra được sự khác biệt về giá cả.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng giá cả này trước hết là do các lệnh trừng phạt chống lại Nga, quốc gia xuất khẩu dầu và nhiên liệu lớn nhất thế giới, và thứ hai là OPEC không thể sản xuất nhiều như đã thỏa thuận vì các vấn đề kinh niên với một số thành viên. Trong khi đó, hai thành viên OPEC có đủ công suất dự phòng để bù đắp lượng thùng của Nga bị mất là Ả rập Xê út và UAE, đang cảnh giác với việc khai thác. Tổ chức các thành viên OPEC không thể đạt được hạn ngạch sản xuất của riêng mình đã gặp khó khăn trong việc thúc đẩy sản xuất trong nhiều năm; quan hệ giữa các quốc gia dầu mỏ Trung Đông và phương Tây cũng xấu đi trong nhiều năm. Và việc Nga là nước xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới không phải là tin tức chính xác. Có lẽ điều ngạc nhiên lớn nhất, điều cực kỳ khó lường trước, là tốc độ nhu cầu dầu phục hồi trở lại và nhu cầu này có khả năng phục hồi như thế nào mặc dù giá dầu thế giới đã cao hơn nhiều trong nhiều năm. Điều đó là do nhu cầu bị dồn nén sau khi ngừng hoạt động. Sản lượng của Mỹ không tăng nhanh hoặc nhiều như một số người mong đợi vì dầu thô WTI đã tăng vọt trên 100 USD/ thùng và giữ nguyên ở đó. Điện khí hóa giao thông không làm suy giảm nhu cầu bởi vì điện khí hóa giao thông đang diễn ra chậm hơn rất nhiều so với dự kiến. Và, có lẽ quan trọng hơn, OPEC + có thể nói rằng họ sẽ tăng sản lượng thêm 1 triệu thùng mỗi ngày nhưng có chuyển thành hành động hay không thì chưa chắc chắn.
Đây dường như là tất cả những thành phần cần thiết cho một cơn bão dầu hoàn hảo, được thêm vào bởi sự cố ngừng hoạt động mỏ dầu lớn mới nhất ở Libya. Thực sự thì mọi thứ còn tồi tệ hơn nhiều so với những gì mọi người mong đợi, và điều có lẽ đáng lo ngại hơn, tình trạng này sẽ vẫn như vậy trong một thời gian vì không có giải pháp khắc phục nhanh chóng. Thông tin mới nhất từ người tiêu dùng lớn nhất thế giới là đặt giới hạn đối với xuất khẩu. Điều này chắc chắn sẽ dẫn đến giảm giá trong nước nhưng sẽ đẩy giá quốc tế tiếp tục tăng và có thể làm tổn hại đến quan hệ của Washington với Brussels. Thông tin mới nhất từ nhà nhập khẩu lớn nhất thế giới là họ đang dự trữ dầu thô trong khi sản lượng của nhà máy lọc dầu giảm. Tích trữ dường như đang là điều nên làm trong cơn bão này.
Việt Dũng
Nguồn Báo Công Thương