Các công ty và chính phủ trên khắp châu Á đang thận trọng thử nghiệm ý tưởng về một tuần làm việc bốn ngày, động thái này nhằm cải thiện thời gian làm việc vốn kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe người lao động.
Nhật Bản được biết đến với thời gian làm việc dài và khắc nghiệt, nhưng một số công ty đang tìm cách rút ngắn số ngày làm việc trong tuần. (Ảnh của Makoto Okada).
Nhật Bản, từ lâu được biết đến với văn hóa làm việc khắc nghiệt đã đi đầu trong xu hướng mới, với một số công ty tên tuổi lớn nhất của họ đã công bố kế hoạch cắt ngắn ngày làm việc cho mỗi tuần.
Tập đoàn Hitachi đã thông báo vào tháng 4 rằng họ sẽ thực hiện tuần làm việc 4 ngày cho khoảng 15.000 nhân viên của mình trong năm tài chính hiện tại. Cùng tháng, nhà phát triển trò chơi Game Freak tiết lộ rằng họ đã giới thiệu giải pháp này cho một số nhân viên. Các công ty tên tuổi khác, như Panasonic Holdings và NEC, cũng đang xem xét các biện pháp tương tự.
Các quốc gia khác đang dần đi theo hướng tương tự.
Tại Indonesia, công ty cho vay ngang hàng Alami đã giới thiệu kế hoạch tuần làm việc bốn ngày cho nhân viên của mình vào năm ngoái khi họ tìm cách cải thiện sức khỏe tinh thần và năng suất của cán bộ công nhân viên.
Công ty giáo dục của Hàn Quốc Eduwill đã áp dụng hệ thống này vào năm 2019 - đây là hệ thống đầu tiên trong ngành của họ. Sáng kiến của Eduwill đã thúc đẩy Sim Sang-jung, người từng là ứng cử viên trong cuộc bầu cử tổng thống của đất nước vào tháng 3, đề xuất bốn tuần làm việc là một trong những chính sách quan trọng của cô.
Trong khi đó, Ấn Độ đang chuẩn bị thực hiện bốn bộ luật lao động trong năm nay, điều này sẽ ảnh hưởng đến giờ làm việc và tiền lương. Theo các quy tắc này, người lao động có thể có tùy chọn làm việc bốn ngày một tuần, theo báo cáo của các phương tiện truyền thông địa phương, mặc dù tổng số giờ làm việc mỗi tuần - khoảng 48 sẽ không thay đổi.
Những động thái như vậy diễn ra trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đã khiến các công ty và nhân viên phải suy nghĩ lại về cách tiếp cận làm việc của họ. Các cuộc khảo sát trên toàn khu vực cho thấy giới hạn lại số ngày làm việc trong tuần ngắn hơn là một trong những thay đổi chính sách mà người lao động mong muốn nhất.
Tập đoàn nhân sự khổng lồ của Nhật Bản Persol Holdings gần đây đã hỏi khoảng 1.000 nhân viên về những chính sách mà họ muốn được áp dụng. Phần lớn nhất, 23,5%, cho biết họ ủng hộ giới thiệu các tuần làm việc kéo dài từ ba đến bốn ngày. Một báo cáo của Milieu Insight vào tháng 2 chỉ ra xu hướng tương tự ở các nơi khác trong khu vực: 78% người được hỏi ở Việt Nam và 69% ở Indonesia bày tỏ mong muốn mạnh mẽ về việc rút ngắn ;ại ngày làm việc trong tuần.
Tuy nhiên, đại dịch và tác động của nó đến phong cách làm việc chỉ là một phần của câu chuyện. Việc thúc đẩy kế hoạch làm việc bốn ngày 1 tuần cũng là một phần phản ứng đối với thời gian làm việc vốn khắc nghiệt ở các khu vực.
Nhật Bản đã phải vật lộn với vấn đề karoshi - nghĩa đen là "cái chết do làm việc quá sức" - trong nhiều thập kỷ. Trong năm 2021, có hơn 2.800 yêu cầu bồi thường liên quan đến karoshi, tăng 43% so với 10 năm trước, theo số liệu của chính phủ.
Vấn đề đã làm dấy lên làn sóng phản đối kịch liệt của công chúng khi một nhân viên 24 tuổi tại công ty quảng cáo Dentsu đã tự kết liễu đời mình vào năm 2015 sau khi làm việc quá giờ.
Các quốc gia láng giềng như Trung Quốc và Hàn Quốc cũng nổi tiếng về tình trạng làm việc quá sức.
Trong văn hóa làm việc "996" của Trung Quốc, phổ biến trong lĩnh vực công nghệ của nước này, nhân viên làm việc vất vả từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối, sáu ngày một tuần. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế, người Hàn Quốc làm việc trung bình 1.908 giờ vào năm 2020, cao nhất ở châu Á và nhiều hơn 221 giờ so với mức trung bình của OECD.
Với thời gian làm việc mệt mỏi, nhiều quốc gia trong khu vực cũng phải vật lộn với năng suất thấp.
Một báo cáo năm 2021 của Tổ chức Năng suất Châu Á cho thấy ngoài Singapore, nhiều quốc gia trong khu vực theo sau phương Tây về năng suất lao động. Mức năng suất trung bình của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) gồm 10 thành viên thấp hơn 81% so với Mỹ
Một số người cho rằng chỉ hành động của công ty là không đủ, mà các chính phủ cũng phải hành động.
Ở phương Tây, các doanh nghiệp được yêu cầu đặt khoảng thời gian giữa các ca làm việc và phải trả tiền làm thêm giờ. Nhưng ở Nhật Bản, chẳng hạn, tiền trả cho công việc làm thêm giờ là mức lương cứng của người lao động cộng với 25% hoặc hơn, thấp hơn nhiều so với ở Mỹ hoặc Anh.
Yoshie Komuro, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn Work Life Balance có trụ sở tại Tokyo cho biết: “Làm thêm giờ của Nhật Bản là một món hời” đối với các doanh nghiệp, cho rằng các chính phủ cũng nên thúc đẩy các công ty “đánh giá hiệu quả năng suất của nhân viên”.
Tuy nhiên, không phải tất cả các chính phủ đều tham gia với ý tưởng về rút ngắn ngày làm việc mỗi tuần.
Tại Trung Quốc, Bộ Nguồn nhân lực đã dội một gáo nước lạnh vào đề xuất rút ngắn thời gian làm việc tối thiểu trong tuần được các nhà lập pháp đưa ra vào năm ngoái.
Bộ cho biết: “Không có cơ sở thực tế nào cho việc rút ngắn thời gian làm việc hơn nữa, với lý do chi phí cao hơn và gánh nặng cho các doanh nghiệp. Người sử dụng lao động sẽ phải trả từ 150% đến 300% mức lương cơ bản cho thời gian làm thêm giờ".
Thời gian làm việc ngắn hơn cũng có thể đi ngược lại với tham vọng của Chủ tịch Tập Cận Bình là tăng gấp đôi tổng lượng kinh tế hoặc thu nhập bình quân đầu người vào năm 2035
Sau đó là hàng loạt thách thức khác cũng được nêu ra.
Kyoko Kida, phụ trách trang web tuyển dụng Nhật Bản Doda, cho biết một số công ty đã giới thiệu kế hoạch tuần làm việc 4 ngày và nêu ra một loạt các vấn đề, chẳng hạn như khối lượng công việc giảm xuống nhiều hơn đối với một số nhân viên hoặc ban quản lý, cũng như sự phức tạp hơn trong việc quản lý và tính toán năng suất làm việc. "Nếu thiếu sự chuẩn bị thích hợp sẽ dẫn đến thất bại", Kida nói.
Bảo Bảo
Nguồn Doanh nghiệp và Hội nhập