Giá cà phê được nhận định đã phục hồi và đang có dấu hiệu 'nóng' trở lại. Dù giá cà phê tăng trở lại nhưng lượng hàng trong dân không còn nhiều.
Sau khi đạt đỉnh lịch sử mức đỉnh lịch sử 134.000 đồng/kg hồi cuối tháng 4/2024, giá cà phê điều chỉnh giảm dần và có thời điểm chỉ xoay quanh mức 100.000 đồng/kg. Những biến động tăng – giảm trái chiều kéo dài hơn 2 tháng qua và xu hướng tăng giá được nhận định là chủ đạo. Việc này đã giúp kéo giá cà phê nội địa ngày 18/7/2024 lên ngưỡng 127.000 - 127.600 đồng/kg. So với mức 67.400 - 68.200 đồng/kg thời điểm cuối năm ngoái, hiện giá cà phê đã cao gần gấp đôi.
Động lực thúc đẩy giá cà phê tăng mạnh do nguồn cung nội địa khan hiếm và giá cà phê Robusta trên thế giới neo cao. Giá cà phê được nhận định đã phục hồi và đang có dấu hiệu 'nóng' trở lại. Dù giá cà phê tăng trở lại nhưng lượng hàng trong dân không còn nhiều.
Giá cà phê được nhận định đã phục hồi và đang có dấu hiệu 'nóng' trở lại
Sahra Nguyen, người sáng lập Nguyen Coffee Supply, một nhà rang xay và nhập khẩu cà phê Việt Nam, được báo Perfect Daily Grind dẫn lời cho biết: "Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc tăng giá cà phê Robusta, bao gồm tình trạng thiếu hụt liên quan đến hạn hán. Ngoài ra, tình trạng thiếu hụt cà phê Arabica do biến đổi khí hậu cũng sẽ đẩy nhu cầu đối với cà phê Robusta lên cao vì các nhà rang xay sẽ cần đa dạng hóa sản phẩm của họ".
Ông Hoàng Danh Hữu - Giám đốc điều hành Công ty TNHH Thương mại dịch vụ nông trại EDE (thương hiệu Miss Ede) – cho hay, so với thời điểm cách đây hơn 1 năm, giá cà phê nhân xô đã tăng gấp 3 lần, mức giá này chưa bao gồm chi phí vận chuyển từ trang trại về nhà máy. Đây là mức giá khá cao.
Giá cà phê và cacao nguyên liệu tăng cao trong khi việc điều chỉnh giá bán sản phẩm thành phẩm của doanh nghiệp là một điều cực kỳ khó khăn. Bởi đây là mặt hàng tiêu dùng, các sản phẩm này dù chỉ có sự điều chỉnh thay đổi giá từ 1.000 – 2.000 đồng/sản phẩm thì cũng làm cho nhu cầu của khách hàng giảm đi.
Cũng theo ông Hoàng Danh Hữu, những biến động giá nguyên liệu với các doanh nghiệp lớn, họ có lượng trữ hàng nguyên liệu lớn, do đó, họ có thể giữ được giá sản phẩm đầu ra khá lâu. Trong khi các doanh nghiệp lớn chưa tăng giá mà các doanh nghiệp nhỏ tăng giá thì khả năng mất khách hàng gồm cả người tiêu dùng và nhà phân phối vào “tay các ông lớn” là hiện hữu.
Theo một doanh nghiệp rang xay cà phê lớn tại Gia Lai, giá cà phê liên tục cao khiến dự trữ sản xuất bị kéo giảm, chỉ có thể dự trữ nguyên liệu trong 1 - 1,5 tháng thay vì trong 3 - 4 tháng như trước vì không đủ vốn. Các doanh nghiệp đều phải tăng giá thành phẩm ở biên độ rất lớn để đối phó với giá nguyên liệu tăng cao.
Giá cà phê khó thể quay trở lại mức giá cũ
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn cho biết sản lượng cà phê của Việt Nam niên vụ 2023-2024 ước giảm 20% so với niên vụ 2022-2023, xuống còn 1,47 triệu tấn, thấp nhất trong 4 năm. Bên cạnh đó, sản lượng niên vụ 2024-2025 có thể tiếp tục giảm do yếu tố thời tiết không thuận lợi và tình trạng sâu bệnh khiến diện tích bị thu hẹp dần.
Như vậy, nếu không tính lượng hàng tồn kho của các năm chuyển sang, Việt Nam sẽ chỉ còn khoảng 200.000 tấn để xuất khẩu từ nay đến tháng 9. Mới đây, Cục Xuất nhập khẩu dự báo: “Xuất khẩu cà phê trong các tháng của quý III sẽ giảm dần do nguồn cung dần hết. Phải đến tháng 10, khi vụ thu hoạch cà phê niên vụ 2024-2025 bắt đầu, thì nguồn cung cà phê mới tăng trở lại”.
Nguồn cung cà phê tại Việt Nam hiện đang là tâm điểm chú ý của các nhà rang xay lớn trên thế giới. Trong một cuộc phỏng vấn mới đây với tờ Bloomberg, ông Giuseppe Lavazza, Chủ tịch công ty rang xay cà phê Luigi Lavazza SpA, đã dự đoán về một đợt thiếu hụt sản lượng nữa ở Việt Nam. Điều này đang thúc đẩy giá tăng vọt đối với loại hạt cà phê này. Vị chuyên gia dự đoán thêm rằng, vụ thu hoạch kém năng suất năm nay đã khiến những người rang xay phải trả giá cao hơn giá tương lai tới 1.000 USD/tấn cho hạt cà phê Việt Nam.
“Giá cà phê tăng gấp 3, giá ca cao tăng gần gấp 5, theo quan sát của cá nhân tôi là do khủng hoảng kinh tế, xung đột chính trị trên thế giới, FED neo giữ lãi suất ở mức cao,… khiến các khoản đầu tư của Quỹ đầu tư tài chính lớn của thế giới sẽ bị ảnh hưởng, họ giảm đầu tư vào các nước đang phát triển. Dòng tiền sẽ được họ đưa vào các hạng mục có thể đầu tư an toàn hơn và phát sinh lợi nhuận tốt hơn như vàng, đồng tiền điện tử và nông sản, trong đó, có 2 thức uống được sử dụng hàng ngày là cà phê và cacao”, ông Hoàng Danh Hữu nhận định.
Ông Hoàng Danh Hữu cho rằng, mức tăng giá cà phê và ca cao hiện tại là một điều bất hợp lý, bởi với mức tăng cao như hiện nay, không có một nhà sản xuất sản phẩm thành phẩm nào có thể chịu được chi phí này. Thực tế, sẽ không có ai chấp nhận lỗ quá lâu. Do đó, sẽ có sự điều chỉnh giá cà phê và cacao vào cuối năm 2024 hoặc đầu năm 2025. Tuy nhiên, khó thể quay trở lại mức giá cũ. Ít nhất phải mất 3 năm thì giá cà phê và ca cao mới có thể quay trở lại mức cùng kỳ năm ngoái.
Ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA) cho biết, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu khiến khô hạn xảy ra không chỉ ở Tây Nguyên (vùng trọng điểm trồng cà phê của Việt Nam) mà còn khắp toàn cầu, vì vậy, tổng nguồn cung cà phê trên thế giới giảm, mạnh đã đẩy giá cà phê tăng cao kỷ lục từ trước tới nay.
Tại Việt Nam trong những năm vừa qua, giá cà phê rất thấp, chỉ khoảng 40.000 đồng/kg, do đó sự đầu tư của nông dân cho cây trồng này cũng thấp, nhiều hộ đã chuyển đổi diện tích cây cà phê sang cây trồng khác có hiệu quả kinh tế cao hơn như sầu riêng, bơ, chanh dây… Đây là yếu tố làm giảm mạnh sản lượng cà phê thu hoạch.
"Nguồn cung cà phê của Việt Nam thiếu hụt, trong khi các nhà đầu cơ bắt đầu tích trữ hàng nên giá cà phê quý 3 dự báo sẽ tiếp tục tăng cao ”- ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch VICOFA cho hay.
Theo ông Hải, thời gian qua, giá cà phê có thời điểm ở mức hơn 120.000 đồng/kg, cao gấp ba lần trước đây khiến các doanh nghiệp kinh doanh mặt hàng này phải huy động lượng vốn rất lớn. Doanh nghiệp vay vốn, chịu lãi suất để mua hàng nhưng vẫn không gom đủ do niên vụ vừa qua cà phê đã được người dân bán hết. Hiện vụ cà phê mới phải đến tháng 10, tháng 11 mới bắt đầu thu hoạch. Do vậy, ngồn hàng để doanh nghiệp thu mua xuất khẩu rất hạn chế.
Tại các vùng trồng cà phê Việt Nam đã chứng kiến giá cà phê tăng "phi mã", từ mốc 40 nghìn đồng/kg vào đầu năm 2023, đã vọt lên 120.00 đồng vào tháng 5/2024. Trong tháng 6/2024, giá cà phê trong nước chững lại, duy trì ở mức 117.000 – 119.000 đồng/kg. Bước sang tháng 7/2024, giá cà phê trong nước đã tiếp tục tăng.
Trong khi đó, theo một chuyên gia trong ngành, với tình hình giá đã qua một thời gian dài tăng nóng, giá cà phê Robusta và Arabica đều đang nằm ở mức cao trong khi không có thông tin gì thêm để thúc đẩy thị trường giữ được đỉnh cao này. Lượng tồn kho của cả hai thị trường đều đang có xu hướng tăng trở lại sau đợt thu hoạch của Indonesia, Colombia (vụ Mitaca), Brazil.
Thời tiết mùa Đông ở Brazil không có sự đe dọa về sương giá, ít nhất từ đây cho đến ngày 27/7/2024 tức là sẽ đi qua giai đoạn thường là căng thẳng nhất trong mùa Đông.
Đáng chú ý, về mặt kỹ thuật cả hai thị trường hiện đang đi vào giai đoạn điều chỉnh lại theo hướng sụt giảm. Về ngắn và trung hạn, sẽ là an toàn hơn nếu không theo đuổi phe tăng giá.
Ngọc Ngân
Kinh tế Việt Nam /Báo Công Thương