Nửa số chuyến bay tư nhân ngắn dưới 500 km, khiến lượng khí thải tăng 46% từ 2019-2023, báo động nguy cơ từ ngành hàng không xa xỉ này.
Giới nhà giàu cũng có lịch trình bận rộn như bất kỳ ai, nhưng cách họ di chuyển lại khác biệt hoàn toàn. Ngày càng nhiều người giàu lựa chọn máy bay tư nhân để di chuyển, kể cả cho những chuyến đi ngắn, và một bài báo mới đây trên tạp chí khoa học Communications Earth & Environment cảnh báo rằng xu hướng này đang gây ra những tác động tiêu cực đáng kể đối với phần còn lại của xã hội.
Những chiếc máy bay riêng. Ảnh: Kevin Dietsch
“Phân tích lộ trình bay cho thấy tần suất sử dụng máy bay tư nhân ngày càng cao cho các chuyến du lịch, tham dự sự kiện văn hóa và chính trị”, các nhà nghiên cứu Stefan Gössling, Andreas Humpe và Jorge Cardoso Leitão cho biết. “Lượng khí thải đã tăng 46% trong giai đoạn 2019-2023, và ngành công nghiệp này dự đoán sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ”.
Con số 46% trên tương đương 15,6 triệu tấn khí CO2, chiếm khoảng 2% tổng lượng khí thải từ ngành hàng không toàn cầu – một tác động không nhỏ đối với một phần rất nhỏ trong tổng số các chuyến bay.
Máy bay tư nhân thay thế xe hơi vì thời gian và tiện ích
Báo cáo với tiêu đề “Máy bay tư nhân ngày càng góp phần vào biến đổi khí hậu” chỉ ra rằng một nửa số chuyến bay bằng máy bay tư nhân có hành trình ngắn hơn 500 km, tương đương khoảng 310 dặm - ví dụ như từ Philadelphia đến Pittsburgh, Pennsylvania. Đáng chú ý hơn, cứ 20 chuyến thì có một chuyến ngắn hơn 50 km, tương đương khoảng cách từ Brooklyn, New York đến New Haven, Connecticut.
Tại sao không chọn các phương thức di chuyển ít gây hại cho môi trường hơn, chẳng hạn bay thương mại hoặc sử dụng xe hơi? Các nhà khoa học giải thích rằng máy bay tư nhân thường được sử dụng để tiết kiệm thời gian hoặc vì sự tiện lợi. Trong một số trường hợp, lý do này đặc biệt phù hợp với những nhân vật có lịch trình bận rộn, chẳng hạn như ca sĩ Taylor Swift, người cần di chuyển nhanh giữa nhiều địa điểm trong thời gian ngắn.
Ngoài ra, trong những năm đầu của đại dịch COVID-19, bay bằng máy bay tư nhân trở thành một giải pháp phổ biến để đảm bảo giãn cách xã hội. (Vào năm 2020, khoảng cách các chuyến bay ngắn lại, nhưng số lượng chuyến bay lại tăng lên.) Tuy nhiên, đôi khi máy bay tư nhân được sử dụng một cách xa xỉ, chẳng khác gì taxi trên không.
Ông Ricky Sitomer, Giám đốc điều hành dịch vụ thuê máy bay tư nhân StarJets, chia sẻ tại một hội nghị đầu tư gần đây về cách tư duy của giới nhà giàu:
“Cuối thập niên 1990, tôi sở hữu một công ty môi giới chứng khoán và sử dụng trực thăng hàng tuần để đến Hamptons vào tối thứ Năm, sau đó trở lại vào sáng thứ Hai. Khi các nhân viên của tôi không làm việc vào thứ Sáu, tôi đã khuyến khích họ bằng cách đề nghị: nếu làm việc đến hết ngày, sẽ có trực thăng đưa mọi người đến Hamptons vào tối thứ Sáu. Sau đó, trực thăng dần được thay thế bằng máy bay tư nhân, và các nhân viên hàng đầu còn bay đến Las Vegas hay các địa điểm khác”.
Cần phải siết chặt quy định đối với ngành hàng không tư nhân
Các tác giả của báo cáo nhấn mạnh rằng, khi ngành hàng không tư nhân ngày càng trở thành nguồn phát thải lớn cả về tương đối (so với tổng lượng phát thải toàn cầu) và tuyệt đối (lượng phát thải của chính ngành này), “việc đưa ra các quy định quản lý nghiêm ngặt là điều cần thiết”.
Trong bối cảnh cuộc chiến chống biến đổi khí hậu đang trở nên cấp bách, các nhà hoạch định chính sách có thể phải đối mặt với áp lực lớn hơn để cân nhắc những giải pháp nhằm hạn chế tác động từ loại hình vận tải vốn đang phục vụ lợi ích của số ít nhưng lại ảnh hưởng đến toàn cầu.
Việt Hà (Quartz) /Nhà báo và Công luận