Lược ghi phát biểu của Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tại Hội nghị tổng kết công tác HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương năm 2021 và triển khai kế hoạch công tác năm 2022.
Sau một buổi sáng làm việc khẩn trương, nghiêm túc, Hội nghị tổng kết công tác HĐND năm 2021 và triển khai kế hoạch công tác năm 2022 ở khu vực phía Nam đã hoàn thành tốt đẹp chương trình và nội dung đã đề ra.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu
Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Luồng gió tươi mới hơn, năng động, sáng tạo hơn ở HĐND các địa phương
Năm 2021 là một năm đặc biệt: năm đầu tiên triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, cũng là năm cả nước tổ chức rất thành công cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026; và là một năm khó khăn do ảnh hưởng rất nặng nề của đại dịch Covid-19 đối với cả nước nói chung và khu vực phía Nam nói riêng. Trong khu vực phía Nam thì nặng nề nhất là TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương…
Qua nghe báo cáo tham luận của Thường trực HĐND các địa phương tại Hội nghị cũng như theo dõi của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đánh giá khách quan cho thấy, HĐND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tiếp tục kế thừa được truyền thống và những kết quả, kinh nghiệm của các nhiệm kỳ trước, thể hiện bản lĩnh, tinh thần trách nhiệm và sự tìm tòi đổi mới với khao khát cống hiến hơn. Và dường như đã có một luồng gió tươi mới hơn, năng động, sáng tạo hơn, bám sát thực tiễn cuộc sống hơn, đáp ứng được những yêu cầu cấp bách của cơ quan dân cử ở địa phương, góp phần rất quan trọng cùng với cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng ta triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đảng bộ các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, góp phần cùng với cả nước thực hiện tốt nhiệm vụ kép, vừa phòng, chống dịch Covid-19 có hiệu quả, vừa duy trì hoạt động kinh tế và các hoạt động bình thường khác, phục hồi kinh tế - xã hội đất nước.
Trong báo cáo tổng kết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và tham luận của đại biểu đã nêu rất đầy đủ, tôi khái quát và nhấn mạnh thêm một số kết quả chủ yếu như sau:
Thứ nhất, trong năm 2021, HĐND các cấp, nhất là cấp tỉnh, thành phố đã tham gia lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức rất thành công cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 trong điều kiện bị tác động, ảnh hưởng nặng nề của dịch Covid-19 nhưng tỷ lệ cử tri đi bầu cao, đạt 99,60% cử tri cả nước tham gia bỏ phiếu. Ngày bầu cử thực sự trở thành ngày hội lớn của toàn dân, cuộc bầu cử đã bầu đủ số lượng đại biểu Quốc hội, cơ bản bầu đủ số lượng đại biểu HĐND với cơ cấu hợp lý và chất lượng được nâng cao. Trong thành tích chung này, có sự đóng góp rất quan trọng của HĐND nói chung, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND các tỉnh, thành phố và mỗi vị đại biểu HĐND.
Thứ hai, chúng ta đã tổ chức thành công các kỳ họp của HĐND để kịp thời cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh, thành phố nhiệm kỳ 2020-2025, các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ.
Ngay sau khi cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 thành công tốt đẹp, mặc dù tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp trên khắp ba miền Bắc - Trung - Nam của cả nước, ở khu vực phía Nam, TP. Hồ Chí Minh, các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bến Tre… là những địa phương chịu tác động nặng nề của dịch bệnh. Trong bối cảnh đó, HĐND tỉnh, thành phố đã tổ chức thành công kỳ họp thứ nhất, một kỳ họp có ý nghĩa quan trọng để kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền địa phương, đồng thời xem xét, quyết định một số giải pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19 và duy trì phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội của địa phương. Ngay sau kỳ họp thứ nhất, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, phê chuẩn đối với các chức danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND cấp tỉnh.
Ngoài việc tổ chức 2 kỳ họp thường lệ, trong năm vừa qua, nhiều tỉnh, thành phố rất linh hoạt, năng động tổ chức kỳ họp bất thường để quyết định nhiều nội dung quan trọng về công tác phòng, chống dịch Covid-19 theo tinh thần Nghị quyết 30 của Quốc hội khóa XV và nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Ở khu vực phía Nam có tỉnh Bình Thuận đã tổ chức đến 9 kỳ họp, Sóc Trăng tổ chức 8 kỳ họp, nhiều địa phương đã tổ chức đến 7 kỳ họp (gồm các tỉnh: Đồng Nai, Hậu Giang, Tiền Giang). Với nhiệm vụ năm đầu nhiệm kỳ, bên cạnh việc ban hành các Nghị quyết về công tác nhân sự, HĐND cấp tỉnh đã ban hành nhiều Nghị quyết, trong đó nhiều nhất là Long An với 145 Nghị quyết, tỉnh Bạc Liêu ban hành 47 Nghị quyết. Có thể thấy một tinh thần rất trách nhiệm, một tinh thần biến “bất thường” trở thành hoạt động “bình thường” nhằm đáp ứng kịp thời đòi hỏi cấp bách của thực tiễn cuộc sống.
Thứ ba, chúng ta đã triển khai thực hiện tốt ngay từ năm đầu tiên của nhiệm kỳ các hoạt động giám sát, chất vấn của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban, Tổ đại biểu và Đại biểu HĐND với những đổi mới rất đáng chú ý. HĐND TP. Hồ Chí Minh tiến hành chất vấn đối với Chủ tịch UBND quận tại kỳ họp HĐND TP. HĐND tỉnh Long An tổ chức hoạt động họp Cụm Tổ đại biểu HĐND tỉnh với chính quyền địa phương nơi ứng cử trước kỳ họp để thảo luận, đóng góp chuyên sâu nội dung kỳ họp HĐND, từ đó có được nhiều ý kiến đóng góp phong phú, sôi nổi, sát thực tiễn địa phương trong việc xem xét và ban hành Nghị quyết… Tôi cho rằng, HĐND rất linh hoạt, sáng tạo trong các hoạt động giám sát. Đồng thời, chúng ta đã triển khai phối hợp công tác giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về 4 chuyên đề gồm: Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật quy hoạch có hiệu lực thi hành; việc thực hiện chính sách pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí; việc thực hiện pháp luật về tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo và việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Thứ tư, chú trọng nâng cao chú trọng nâng cao chất lượng, linh hoạt hình thức tiếp xúc cử tri (trực tuyến, trực tiếp; kết hợp trực tuyến, trực tiếp); tăng cường công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, giải quyết các kiến nghị của Nhân dân và cử tri, tỷ lệ giải quyết các kiến nghị của cử tri đạt cao, trên 85%.
Thứ năm, thực hiện tốt chức năng chỉ đạo, điều hòa, phối hợp hoạt động các Ban của HĐND, việc giải quyết các yêu cầu cấp bách trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 của Thường trực HĐND trong thời gian không họp HĐND theo Nghị quyết 30 của Quốc hội khóa XV. Hoạt động của các Ban HĐND, các Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND tiếp tục được đổi mới, nâng cao chất lượng. Nghị quyết 30 của Quốc hội đã trao cho Chính phủ và Thủ tướng những quyền hạn đặc thù, đặc cách và đặc biệt. Ở địa phương thì giao cho Thường trực HĐND trong thời gian HĐND không họp để kịp thời có những quyết sách, ứng phó với công tác phòng, chống dịch Covid-19. Với những tình huống phát sinh như vậy, sau này chúng ta cần có nghiên cứu thêm về thẩm quyền của Thường trực HĐND giữa hai kỳ họp.
Thứ sáu, về điều kiện bảo đảm cho hoạt động của HĐND: Từ cuối năm 2020 đến hết tháng 6.2021, các tỉnh, thành phố đã hoàn thành việc thành lập Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND theo Nghị quyết 1004/NQ-UBTVQH14. Tăng cường trang, thiết bị và ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức và hoạt động của HĐND. Công tác thông tin và truyền thông gắn kết giữa đại biểu với cử tri được quan tâm.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, hoạt động của HĐND vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Chúng ta đều mong muốn hoạt động của HĐND phải chuyên nghiệp hơn, chất lượng phải cao hơn để tiếp tục tinh thần đổi mới, bám sát hơn nữa yêu cầu của thực tiễn cuộc sống, tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát nói chung và chất vấn, trả lời chất vấn nói riêng. Thường trực HĐND, đại biểu HĐND có vai trò rất quan trọng. Linh hồn của các cơ quan dân cử là đại biểu. Chất lượng của đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND các cấp sẽ quyết định chất lượng hoạt động Quốc hội và HĐND các cấp.
Tiếp tục quán triệt, thấm nhuần chức năng, nhiệm vụ của HĐND
Về phương hướng, nhiệm vụ và các giải pháp công tác năm 2022 của HĐND tỉnh, thành phố, tôi cơ bản đồng tình, thống nhất với báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và ý kiến tham luận của các địa phương, đồng thời lưu ý, nhấn mạnh, làm rõ thêm một số nội dung cơ bản sau đây:
Một là, tiếp tục quán triệt, thấm nhuần chức năng, nhiệm vụ của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban HĐND, Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND được quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Đối với các đại biểu mới tham gia lần đầu là đại biểu HĐND, cần đồng thời bổ sung kiến thức pháp lý và kinh nghiệm và kỹ năng thực hiện nhiệm vụ đại biểu.
Hai là, tiếp tục rà soát, xây dựng hoặc hoàn thiện và tổ chức thực hiện Đề án tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng kỳ họp HĐND, chất lượng hoạt động của Thường trực HĐND, các Ban HĐND, các Tổ đại biểu HĐND và đại biểu HĐND, công tác tiếp xúc cử tri, hoạt động giám sát chất vấn, trả lời chất vấn... để thực hiện tốt nhất nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND tỉnh, thành phố cả về tổ chức và bảo đảm thi hành Hiến pháp và pháp luật; xây dựng chính quyền (công tác nhân sự, lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm); quyết định các vấn đề quan trọng trong các lĩnh vực và giám sát việc tuân thủ Hiến pháp và pháp luật ở địa phương, việc thực hiện các Nghị quyết của HĐND tỉnh, thành phố; giám sát hoạt động của Thường trực HĐND, UBND, Tòa án Nhân dân, Viện kiểm sát Nhân dân cùng cấp, các Ban của HĐND, giám sát văn bản quy phạm pháp luật của UBND cùng cấp và văn bản của HĐND cấp huyện…
Nhiệm kỳ này Bộ Chính trị ban hành Kết luận 19-KL/TW về phương hướng công tác xây dựng pháp luật của Quốc hội cả nhiệm kỳ. Qua theo dõi cho thấy, nhiều địa phương, HĐND đã và đang rà soát để ban hành một chương trình cho cả 5 năm. Cần có sự tham mưu, phối hợp với UBND trình cấp ủy địa phương để quyết định hoặc ban hành theo thẩm quyền nghị quyết của địa phương để chủ động từ sớm, từ xa trong việc thực hiện triển khai…
Ba là, kịp thời ban hành các Nghị quyết để tổ chức thực hiện và giám sát tổ chức thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội, tài chính - ngân sách, đầu tư công năm 2022, các chương trình mục tiêu quốc gia, nhất là Chương trình phòng, chống dịch Covid-19 giai đoạn 2022-2023 theo phương châm thích ứng linh hoạt, an toàn, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 và Chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội, các giải pháp tài chính - tiền tệ trong 2 năm 2022-2023, phấn đấu hoàn thành cao nhất các chỉ tiêu, mục tiêu năm 2022, năm bản lề thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng.
Bốn là, tiếp tục tăng cường công tác thông tin tuyên truyền và ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ hoạt động HĐND như là các kỳ họp không giấy tờ, biểu quyết điện tử từ xa do chuyển đổi số, giám sát bằng hình ảnh…
Năm là, tiếp tục rà soát, hoàn thiện và tổ chức thực hiện tốt quy chế phối hợp giữa Đoàn đại biểu Quốc hội với HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, với UBND và MTTQ tỉnh, thành phố để phát huy hiệu quả từng cơ quan, tổ chức. Đồng thời, thực hiện tốt Quy chế làm việc của Thường trực HĐND tỉnh; Quy chế tiếp công dân của Thường trực HĐND tỉnh, đại biểu HĐND tỉnh; Nội quy kỳ họp HĐND tỉnh để bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ và phát huy tối đa vai trò, trí tuệ của tập thể.
Sáu là, tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, thường trực cấp ủy đối với hoạt động của HĐND; chủ động tham mưu với cấp ủy trong việc kiện toàn các chức danh còn thiếu so với quy định và công tác đào tạo, luân chuyển, quy hoạch đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách nhiệm kỳ 2026-2031.
Bảy là, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục làm rõ nội hàm, hoàn thiện các văn bản hướng dẫn và giám sát hoạt động của HĐND. Cần rà soát lại các nghị quyết của Quốc hội, các văn bản hướng dẫn để làm rõ nội dung nào cần sửa đổi, nội dung nào cần bổ sung trong các luật chuyên ngành.
Trong năm 2022, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Ban Công tác đại biểu chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan và HĐND các tỉnh, thành phố xây dựng Đề án tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo và trách nhiệm giám sát, hướng dẫn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với hoạt động của HĐND các cấp. Tăng cường sự gắn kết của cơ quan của Quốc hội với HĐND các cấp và dự thảo Nghị quyết về hướng dẫn một số hoạt động giám sát của HĐND trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành. Tôi đề nghị Thường trực HĐND các tỉnh, thành phố tích cực đóng góp cụ thể, để Đề án và Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi ban hành sẽ sát hợp với tình hình nhất, đáp ứng được yêu cầu thực tiễn.
Tám là, tiếp tục tăng cường công tác giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm hoạt động giữa HĐND các tỉnh, thành phố; giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội với HĐND. Tăng cường sử dụng chuyên gia, cộng tác viên trong tổ chức hoạt động của HĐND. Tăng cường công tác thông tin truyền thông đối với hoạt động của HĐND các cấp. Chúng tôi đã chỉ đạo Truyền hình Quốc hội Việt Nam, Báo Đại biểu Nhân dân tiếp tục hỗ trợ, tăng cường thông tin, truyền thông về hoạt động của các Đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND các cấp.
Hội nghị của chúng ta hôm nay đã kết thúc rất tốt đẹp. Trên cơ sở kết quả của hội nghị này và hội nghị khu vực phía Bắc, khu vực miền Trung đã được tổ chức trước đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Ban Công tác đại biểu tiếp thu, hoàn thiện báo cáo chính thức để báo cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Thường trực Ban Bí thư và gửi các tỉnh, thành phố, các cơ quan hữu quan; đồng thời, tổng hợp các ý kiến, kiến nghị, đề xuất của HĐND các tỉnh, thành phố báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, giải quyết hoặc báo cáo cơ quan có thẩm quyền giải quyết.
A. Phương lược ghi
Nguồn Báo Đại biểu Nhân dân