Nâng cao năng lực về phòng vệ thương mại trong bối cảnh tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới: Theo Cục trưởng Cục phòng vệ Thương mại, Bộ Công thương Lê Triệu Dũng, đến thời điểm hiện nay đã có trên 200 vụ việc nước ngoài điều tra phòng vệ thương mại đối với các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. Trong số đó, các vụ việc điều tra chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại (PVTM) chiếm 25 vụ và ngày càng có xu hướng gia tăng, đặc biệt trong bối cảnh xung đột thương mại Mỹ - Trung Quốc và khi Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại (FTA) thế hệ mới như CPTPP, EVFTA.
Nhiều lợi thế thực hiện các biện pháp phòng vệ
Cục trưởng Cục phòng vệ Thương mại Lê Triệu Dũng cho biết, nhận thức của doanh nghiệp để ứng phó với các biện pháp PVTM là yếu tố quan trọng nhất. Các quy định về PVTM là vấn đề phức tạp tại các thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam như Hoa Kỳ, Úc, EU... lại được sử dụng rất phổ biến. Chính phủ, Bộ Công thương rất coi trọng việc cung cấp thông tin tuyên truyền, phổ biến, đào tạo cho các hiệp hội ngành nghề, doanh nghiệp nắm và hiểu rõ các biện pháp PVTM. Số liệu của Bộ Công thương cho thấy, 9 tháng năm 2022 đã có hơn 12 vụ việc điều tra mới đối với các sản phẩm sắt thép, tủ gỗ, pin năng lượng mặt trời...
Theo Khảo sát mới đây của Bộ Công thương, trên 60% các doanh nghiệp hiện nay đã nắm tương đối vững về các công cụ PVTM và sẵn sàng ứng phó với các biện pháp PVTM của nước ngoài cũng như sử dụng công cụ PVTM để bảo vệ ngành sản xuất trong nước. Bộ Công thương cũng đã tập trung hỗ trợ các hiệp hội ngành hàng là các đầu mối tổng hợp thông tin, tổng hợp nguồn lực để hỗ trợ các doanh nghiệp thành viên ứng phó với các biện pháp PVTM của nước ngoài.
Trong thời gian tới, Bộ Công thương sẽ tiếp tục triển khai các hoạt động cảnh báo sớm; tiếp cận với các doanh nghiệp trong những ngành có nguy cơ và/hoặc bị điều tra, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại để cung cấp thông tin, giúp các doanh nghiệp hiểu được quy định, yêu cầu và quy trình điều tra; các công việc doanh nghiệp cần thực hiện; các kịch bản có thể xảy ra đối với ngành.
Các doanh nghiệp cần chủ động trong xây dựng phương án xử lý phòng vệ thương mại
Nguồn: ITN
Hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động phòng vệ thương mại
"Trên thực tế, chúng ta đã có kinh nghiệm của nhiều ngành, nhiều sản phẩm đã ứng phó thành công, tạo được lợi thế tại thị trường xuất khẩu ví dụ một số sản phẩm thủy sản như tôm, cá tra, cá basa thép, ván gỗ MDF… Trong quá trình này, kim ngạch xuất khẩu về cá tra, về tôm của chúng ta sang các thị trường, kể các thị trường áp dụng các biện pháp PVTM tăng nhanh trong thời gian vừa qua, hay là một số mặt hàng như thép, như gỗ… là những ví dụ điển hình về bài học thành công của doanh nghiệp trong quá trình ứng phó với PVTM", Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại nhấn mạnh.
Ở góc độ hiệp hội, Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội Mạc Quốc Anh cho rằng, sau những vụ kiện PVTM với hàng hóa xuất khẩu củaViệt Nam thời gian qua, ngày càng nhiều doanh nghiệp, ngành hàng có ý thức hơn về vấn đề này. Nhiều doanh nghiệp đã sớm thích ứng, nhận diện các thách thức, chuẩn bị phương án, giải pháp với quan điểm chủ động ứng phó. Song, doanh nghiệp cũng cần lưu ý đa dạng hóa sản phẩm và thị trường xuất khẩu, tránh tập trung khối lượng lớn vào một thị trường, có thể tạo cơ sở để các nước khởi kiện. Đồng thời, cần phát triển các chuỗi cung ứng, nguồn nguyên liệu trong nước, giảm thiểu các tác động tiêu cực do những biện pháp phòng vệ thương mại từ các nước nhập khẩu.
Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch thành phố Hà Nội (HPA) Nguyễn Thị Mai Anh cho biết, với việc ký kết 15 hiệp định thương mại tự do, Việt Nam trở thành nền kinh tế có độ mở lớn và tham gia ngày càng sâu rộng vào thị trường thế giới. Năm 2021, Việt Nam lọt vào nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu về thương mại quốc tế, với tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu gần 670 tỷ USD. Tuy nhiên, quy mô xuất khẩu càng lớn càng dễ trở thành đối tượng của các biện pháp phòng vệ thương mại. Do đó, thông qua các hội nghị như thế này, HPA mong muốn các doanh nghiệp có thêm nhiều hơn những kỹ năng đàm phán, phòng vệ thương mại, qua đó có đủ bản lĩnh, vững vàng hơn và biết cách xử lý với các biện pháp PVTM nước ngoài giúp tăng kim ngạch xuất khẩu.
Theo đại diện một doanh nghiệp chuyên xuất khẩu thép cho biết, thép là mặt hàng phải ứng biến rất nhiều với các vụ kiện chống bán phá giá. Chính vì vậy mỗi công ty cần có một hành lang chuyên về PVTM và đội ngũ luật sư để hỗ trợ cho doanh nghiệp. Cục trưởng Cục phòng vệ Thương mại Lê Triệu Dũng cho rằng, hầu hết các thị trường xuất khẩu truyền thống lớn đều đã khởi xướng điều tra PVTM đối với thép của Việt Nam, ngoài ra số vụ việc do các nước ASEAN tiến hành cũng tăng nhanh do việc thực thì các FTA dẫn đến xuất khẩu của nước ta tăng mạnh, đồng thời cơ cấu sản xuất giữa nước ta và một số nước trong khu vực khá tương đồng nên có tính cạnh tranh và xu hướng bảo hộ gia tăng.
Văn Anh
Nguồn Báo Đại biểu Nhân dân