-
Rằm tháng 7 (ngày 15/7 Âm lịch) là ngày lễ lớn của Phật Giáo Việt Nam, ngày này còn gọi là Lễ Vu Lan, con cái sẽ tri ân, báo đáp công ơn sinh thành của ông bà, cha mẹ. Bên cạnh đó, đây cũng là ngày lễ Xá tội vong nhân.
Nhà thờ Tổ dòng họ Lưu tại xã Vượng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh
Theo chân Tộc Trưởng Lương Minh Bình để tìm hiểu văn hoá và nét đẹp truyền thống tại xã Vương Lộc, huyện Can Lộc, Rằm tháng 7 hàng năm có tục cúng rằm.
Xôi đỗ, gà luộc, heo quay được chuẩn bị cho lễ cúng Rằm tháng 7
Trước ngày cúng các con cháu trong dòng tộc sẽ tự tay lựa chọn chuẩn bị vật phẩm để thờ cúng như: mổ bò, chọn gà, đồ xôi đỗ, để tế lễ, sau đó sẽ ăn uống linh đình tại nhà thờ Tổ, đây cũng là 1 nét đẹp văn hoá tâm linh tạo cho con cháu luôn nhớ về nguồn cội, tề tựu, và tự hào về dòng tộc họ Lương hàng năm.
Các thành viên dòng họ Lương tề tựu đông vui tại nhà thờ Tổ
Thuỷ Tổ dòng họ Lương huyện Can Lộc là Trạng Nguyên Lương Thế Vinh. Trong đó, xã Vượng Lộc là một chi thuộc dòng họ Lương tỉnh Nam Định. Hiện nay, đời thứ 19 Tộc Trưởng là ông Lương Minh Bình hiện đang giữ chức Giám đốc tại Công ty Cổ phần MiKen, có trụ sở chính tại Hà Nội. Tính riêng Xã Vượng Lộc có khoảng 240 Đinh (tính theo đinh các nam trong dòng họ) và cũng trong ngày này các con cháu trong dòng tộc đi xa cũng nhớ về đúng ngày để dự tục lễ cúng rằm, cùng dòng họ mong một năm bình an và công việc thuận lợi, may mắn.
Tộc Trưởng cùng các bô lão trong dòng họ thực hiện các nghi thức cúng lễ trang nghiêm, long trọng trước ban thờ của dòng tộc.
Ngoài các nghi thức chính thì dòng họ còn có các hoạt động khuyến học, khen thưởng, tặng bằng khen cho các con cháu trong dòng tộc có thành tích trong công tác xã hội hay thành tích xuất sắc trong học tập.
Khen thưởng cho các con cháu của dòng tộc có thành tích xuất sắc
Dòng tộc họ Lương xuất thân từ một số người Hán sống ở miền nam Trung Hoa di cư xuống miền bắc Việt Nam để lập nghiệp. Trong số đó có hậu duệ của Lương Long sau khởi nghĩa 178-181 thất bại hay là hậu duệ của Lương Thạc người từng giành quyền và tự lĩnh chức Thứ sử Giao Châu vào năm Mậu Dần (318) thời Đông Tấn.
Có ý kiến này Lương cư ngụ tại miền Trung Việt Nam, là làng Hội Triều (Hội Trào), huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa, gần bãi biển Sầm Sơn. Nơi đây, hiện nay vẫn còn đền thờ ông Lương Đắc Bằng, một thành viên của dòng họ.
Vào khoảng cuối thế kỷ XVII, một số người trong họ di cư ra Hà Nội (Bắc Việt Nam), thành lập một chi hội mới và thành lập một làng mới: làng Nam Phổ (phố Hàng Bè, Hà Nội). Trên mộ bia của ông Lương Ngọc Thụ ở Ngã tư Sở (Hà Nội) có ghi chữ Hán "Thanh-Hà Đệ Lục Đại" (đời thứ sáu Thanh Hóa - Hà Nội) - và chính ông cũng đã tự đặt bút hiệu là Triều Nam (Hội Triều, Nam Phổ) để ghi rõ sự liên hệ giữa 2 chi họ.
Một phiên bản khác về nguồn gốc họ Lương giải thích rằng có 2 anh em là người Chiết Giang (Trung Quốc) di cư sang Việt Nam vào thế kỷ XIV, một đến làng Hội Trào như đã nêu trên, và một đến làng Cao Hương (Vụ Bản, Nam Định) lập ra họ Lương ở Cao Hương, họ của ông Lương Thế Vinh. Ngày giỗ Thuỷ Tổ được diễn ra vào 25/8 hàng năm tại Nam Định.
Tuy nhiên tướng nhà Đinh Lương Văn Hoằng đã có từ 500 năm trước, nên họ Lương Hội Trào và họ Lương Cao Hương đều không thể là thủy tổ chung.
Từ thời vua Lê Đại Hành (thứ 6), trong tập "Bắc Địa Tấu Từ" có ghi như sau: các tỉnh phía Bắc Việt Nam, từ Quảng Nam trở ra có rất nhiều tộc họ sinh sống, riêng tộc Lương chỉ thấy ở 5 tỉnh:
⁃Tỉnh Sơn Tây có: Thủy tổ tộc Lương: Lương Trọng Lịch
⁃Tỉnh Quảng Bình (làng Lệ Sơn, nay là xã Văn Hóa, huyện Tuyên Hóa): Thủy tổ tộc Lương: Lương Bá Phiếm
⁃Tỉnh Quảng Nam (làng Bảo An nay là xã Điện Quang, thị xã Điện Bàn): Thủy tổ tộc Lương: Lương Văn Sỹ (thường gọi là ông Áo)
⁃Tỉnh Thừa Thiên Huế (làng Phước Tích): Thủy tổ tộc Lương: Lương Vĩnh Đạo
Từ đời Tiền Lê, tộc Lương phát triển đến nhiều tỉnh khác nhau.
⁃Tỉnh Hà Tĩnh có: Thủy tổ tộc Lương: Lương Công Anh.
Trong suốt chiều dài lịch sử, xã hội đã có không ít biến động, nhiều người di cư, thay tên đổi họ nên nguồn gốc khởi thủy của họ Lương ở Việt Nam còn nhiều thất lạc rất nhiều.
QUỲNH HOA