UBND TX Sông Cầu vừa tổ chức hội thảo khoa học để lấy ý kiến về đề án Phát triển nuôi trồng thủy sản bền vững giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 của thị xã. Tại hội thảo này, các nhà khoa học, các sở, ngành và người dân đã có nhiều ý kiến góp ý nhằm hoàn thiện đề án để triển khai.
Người nuôi tôm hùm ở TX Sông Cầu đang vệ sinh, xử lý lồng nuôi. Ảnh: ANH NGỌC.
Còn nhiều bất cập
Theo UBND TX Sông Cầu, nuôi trồng thủy sản (NTTS) là ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương, có đóng góp lớn vào phát triển kinh tế - xã hội ở thị xã, tạo việc làm ổn định và tăng thu nhập cho phần lớn người dân trên địa bàn. Hiện diện tích NTTS ao đìa ở TX Sông Cầu hơn 910ha với sản lượng hơn 1.500 tấn/năm. Đối với thủy sản nuôi lồng bè, trên địa bàn thị xã có khoảng 16.000 lồng ươm nuôi tôm hùm giống và khoảng 50.600 lồng nuôi tôm hùm thịt; sản lượng tôm hùm thương phẩm hàng năm khoảng 1.100 tấn…
Ông Nguyễn Minh Đạo, người nuôi tôm hùm ở phường Xuân Thành (TX Sông Cầu) cho biết: Nghề nuôi tôm hùm hình thành và phát triển rất lâu ở TX Sông Cầu. Đối tượng nuôi này giúp người dân địa phương cải thiện đời sống. Tuy nhiên, thời gian gần đây, môi trường nhiều vùng nuôi không tốt dẫn đến dịch bệnh trên tôm nuôi, làm người nuôi thiệt hại nặng về kinh tế. Ngoài ra, thiên tai cũng là tác nhân gây hại đối với đối tượng nuôi này. Nhà nước cần sớm sắp xếp, triển khai phương án xử lý môi trường, giao mặt nước ổn định lại các vùng nuôi, có chính sách cho vay ưu đãi để người dân đầu tư, nhất là đầu tư lồng nuôi bằng vật liệu mới an toàn hơn…
Theo ông Nguyễn Thái Hải Anh, Phó Trưởng phòng Kinh tế TX Sông Cầu, thời gian qua, trên địa bàn thị xã liên tiếp xảy ra sự cố về ô nhiễm môi trường và dịch bệnh trên vật nuôi. Hiện số lồng, bè NTTS ở ngoài phân vùng theo phương án sắp xếp còn rất nhiều, nguy cơ ô nhiễm môi trường vùng nuôi rất lớn. Trong khi đó, công tác giao, cho thuê mặt nước của địa phương đối với khu vực biển cho hộ NTTS lồng, bè chưa triển khai được…
Giải pháp bền vững
TX Sông Cầu đang xây dựng đề án Phát triển NTTS bền vững trên địa bàn thị xã đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Mục tiêu của đề án này là phát triển tổng thể lĩnh vực NTTS trên toàn thị xã phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của thị xã nhằm khai thác, sử dụng tiềm năng, lợi thế diện tích đất có mặt nước, khu vực biển gắn với bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và khai thác tiềm năng du lịch theo hướng hiệu quả, bền vững. Ngoài ra, đề án này cũng sẽ phát triển chuỗi giá trị sản xuất trong lĩnh vực NTTS, tạo ra các sản phẩm có sức cạnh tranh trong và ngoài nước, góp phần chuyển dịch cơ cấu trong nội ngành Nông nghiệp, phát triển hài hòa NTTS với các ngành kinh tế khác, đặc biệt là du lịch. Nhiệm vụ của đề án này là tạo sinh kế mới, việc làm, tăng thu nhập bền vững cho người dân, đồng thời phát triển ngành NTTS bền vững.
TS Lê Anh Tuấn (Trường đại học Nha Trang) cho biết: Việc xây dựng đề án Phát triển NTTS bền vững trên địa bàn TX Sông Cầu đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 là cấp thiết. Tuy nhiên, đề án nên bổ sung các cơ sở khoa học, ví dụ như vấn đề ước tính sức tải của một vùng nước, vấn đề lựa chọn các đối tượng nuôi trồng hoặc phân vùng chức năng nuôi trồng để hạn chế phát thải hữu cơ vào vùng nước… Các đối tượng nuôi chính của địa phương là tôm sú, tôm thẻ, cá mú, tôm hùm, cua… thường phát thải lớn, cộng với việc nuôi bằng thức ăn cá tạp nên càng làm tăng mức độ gây ô nhiễm hơn. Địa phương cần bổ sung các đối tượng nuôi hấp thu sự phát thải đó như nuôi hải sâm, trồng rong biển… ở cùng một thủy vực trong ngắn hạn và hướng đến nuôi thủy sản bằng thức ăn viên trong dài hạn. Địa phương nên tập hợp đầy đủ cơ sở thông tin cho việc xây dựng chỉ dẫn địa lý Tôm hùm bông Phú Yên để đạt được kết quả tốt nhất. Về xây dựng, nhân rộng mô hình tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, đứng đầu chuỗi là khâu cung cấp con giống, trong đó việc chủ động sản xuất giống giữ vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính bền vững của chuỗi. Trường đại học Nha Trang hiện làm chủ công nghệ sản xuất giống nhiều loài cá biển có giá trị kinh tế và đồng thời có nhiều nghiên cứu nền tảng về dinh dưỡng và thức ăn cho các đối tượng này, nên sẵn sàng hợp tác chuyển giao công nghệ, liên kết…, góp phần xây dựng chuỗi giá trị hoàn chỉnh trong lĩnh vực NTTS.
TS Thái Ngọc Chiến ở Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III, cho biết: Quy hoạch nghề NTTS phải gắn liền với quy hoạch không gian cho vùng nước ven biển, do đó cần xây dựng các kế hoạch phát triển đảm bảo tính thống nhất trong quy hoạch đa ngành ở vùng nước ven bờ. Sông Cầu cần xây dựng mô hình liên kết giữa doanh nghiệp, nhà quản lý và nông dân, trong đó doanh nghiệp là nòng cốt, nhà quản lý là chất xúc tác để gắn kết giữa doanh nghiệp và nông dân.
Theo TS Thái Ngọc Chiến, vấn đề sử dụng lồng nuôi chống bão là rất cần thiết hiện nay. TX Sông Cầu cần bổ sung vào đề án đến năm 2025 xây dựng xong quy chế NTTS, đăng ký lồng bè, chuyển đổi từ 10-20% lồng gỗ sang lồng HDPE, có 1-2 mô hình nuôi tôm hùm lồng HDPE. Đến năm 2027, chuyển đổi được 50% lồng gỗ sang lồng HDPE, có được 1.000 lồng nuôi tôm hùm HDPE. Đến năm 2030, chuyển đổi được 60% lồng gỗ sang lồng HDPE, có được 3.000 lồng nuôi tôm hùm HDPE. Như vậy, để mang tính bền vững, số lượng lồng nuôi hiện nay phải giảm 50% để đáp ứng sức tải môi trường (khoảng 25.000 lồng), số còn lại di chuyển ra nuôi xa bờ và nuôi trên bờ công nghệ cao.
TS Thái Ngọc Chiến cũng cho biết thêm, TX Sông Cầu cũng nên tổ chức lại sản xuất theo hướng liên kết các khâu trong chuỗi giá trị, xây dựng mô hình người nuôi, người cung ứng thức ăn, thuốc, chế phẩm sinh học và doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ. Tổ chức lại các cơ sở, hộ gia đình sản xuất nhỏ lẻ, phân tán theo hình thức hợp tác, liên kết thành các tổ hợp tác, tổ chức cộng đồng hoặc HTX, tăng cường sự hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong sản xuất, cung ứng dịch vụ và tiêu thụ sản phẩm. Thí điểm xây dựng mô hình quản lý cộng đồng vùng nuôi tập trung để áp dụng tiêu chuẩn VietGAP, nuôi sinh thái, nuôi thủy sản thân thiện với môi trường và các tiêu chuẩn quốc tế khác theo yêu cầu của thị trường. Tổ chức thí điểm xây dựng mô hình quản lý cộng đồng trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản, nguồn lợi hải sản quý hiếm đang có nguy cơ bị tuyệt chủng; tiếp cận và ứng dụng tiêu chuẩn, quy chế truy xuất nguồn gốc các sản phẩm nuôi, vùng nuôi. Rà soát quy hoạch các cơ sở chế biến thủy sản, đảm bảo đạt tiêu chuẩn an toàn môi trường, các cơ sở xây dựng mới phải tập trung tại các khu công nghiệp gắn với vùng nguyên liệu, giảm thiểu chi phí sản xuất, chi phí xử lý chất thải, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
>> Phó Chủ tịch UBND TX Sông Cầu Lâm Duy Dũng: TX Sông Cầu đang xây dựng hai vùng NTTS công nghệ cao với diện tích khoảng 200ha, trong đó 100ha tại thôn Tuyết Diêm (xã Xuân Bình) và 100ha tại thôn Long Thạnh (xã Xuân Lộc). Các vùng mặt nước, khu vực biển NTTS lồng, bè trong đầm, vịnh là 1.000ha, trong đó vịnh Xuân Đài 747ha và đầm Cù Mông 253ha. Nuôi lồng, bè ở vùng biển hở thuộc xã Xuân Cảnh khoảng 700ha. UBND TX Sông Cầu sẽ tổng hợp, bổ sung những ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các sở, ngành và người NTTS trên địa bàn để hoàn thiện đề án, phù hợp với tình hình, điều kiện thực tế. Sau khi đề án Phát triển NTTS bền vững giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 của thị xã được Ban Thường vụ Thị ủy chấp thuận, HĐND thị xã ban hành nghị quyết, UBND TX Sông Cầu sẽ ban hành kế hoạch cụ thể để triển khai.
ANH NGỌC
Nguồn Báo Phú Yên