Trung Quốc đang đầu tư vào các nhà máy sản xuất xe điện, nhà máy sản xuất pin và đủ loại công nghệ chuyển đổi khác trên toàn thế giới. Nhiều người nhận định đây là sự trả đũa động thái áp thuế của phương Tây, có thể phản tác dụng như lệnh trừng phạt Nga.
Vào tháng 6, giới truyền thông đưa tin rằng các chính phủ châu Âu đang cạnh tranh để thu hút sự chú ý về tài chính của Trung Quốc.
Ở cấp độ EU, ngày càng có nhiều cuộc thảo luận về thuế nhập khẩu khi khối này cố gắng xây dựng chuỗi cung ứng chuyển đổi của riêng mình từ con số không nhằm bảo vệ các ngành công nghiệp địa phương khỏi công nghệ Trung Quốc rẻ và vượt trội hơn. Tuy nhiên, ở cấp độ vốn quốc gia, tiền bạc lại có sức thuyết phục hơn.
Các công ty châu Âu và Hoa Kỳ đang phải vật lộn để cạnh tranh với các loại xe điện Trung Quốc rẻ và thường có chất lượng cao hơn. Ảnh: FT
Hungary là một trong những nước hưởng lợi từ những gì mà tờ Financial Times đưa tin là "làn sóng thần" đầu tư chuyển đổi trên toàn thế giới.
Quốc gia Trung Âu này, thường bất đồng quan điểm với chính quyền trung ương EU tại Brussels, là nơi có hai nhà máy sản xuất pin của Hàn Quốc và gã khổng lồ sản xuất xe điện BYD đã chọn nơi này làm địa điểm xây dựng nhà máy đầu tiên tại châu Âu.
Trong khi đó, Ba Lan là một nước hưởng lợi khác từ khoản đầu tư chuyển đổi của Trung Quốcn Nổi bật, công ty Leapmotor (Trung Quốc) và đối tác liên doanh mới của họ, Stellantis, sẽ xây dựng một nhà máy sản xuất xe điện tại đó.
Trong khi đó, BYD cũng đang có kế hoạch xây dựng một nhà máy sản xuất xe điện tại Mexico vì cùng lý do mà họ đang xây dựng một nhà máy ở châu Âu: thúc đẩy thuế quan. Đương nhiên, chiến thuật thiết lập sản xuất tại địa phương để tránh thuế quan này đã khiến Washington “đứng ngồi không yên”.
Các chính trị gia Hoa Kỳ hiện đang cố gắng gây sức ép buộc Mexico phải ít “hiếu khách hơn” với các nhà đầu tư Trung Quốc, như Reuters đã đưa tin vào tháng 8. Chiến dịch gây sức ép cũng đã có hiệu quả, khi chính quyền Mexico từ chối cung cấp cho các nhà đầu tư xe điện Trung Quốc bất kỳ ưu đãi nào dành cho các nhà sản xuất ô tô khác.
FT đưa tin đầu tư của Trung Quốc ra nước ngoài đã tăng 12,5% lên tương đương khoảng 112,2 tỷ đô la trong tám tháng đầu năm nay. Báo cáo lưu ý rằng phần lớn số tiền mà các công ty Trung Quốc đầu tư ra nước ngoài đang đổ vào các công nghệ chuyển đổi.
Một công ty nghiên cứu của Úc đã báo cáo 130 giao dịch đầu tư chuyển đổi kể từ đầu năm 2023 với tổng giá trị là 109,2 tỷ đô la trong các quyết định đầu tư cuối cùng cho các dự án ở nước ngoài, công ty Climate Energy Finance cho biết.
Điều thú vị là giám đốc Climate Energy Finance Tim Buckley nói với FT rằng các công ty Trung Quốc không chỉ đầu tư vào năng lực sản xuất mới ở nước ngoài. Họ còn xuất khẩu "năng lực công nghệ, kỹ thuật, chuỗi cung ứng và tài chính".
Nhà nghiên cứu Betty Wang của Oxford Economics nói với FT rằng "Đầu tư trực tiếp ra nước ngoài từ Trung Quốc đang tăng ở quy mô mà chúng ta không thể bỏ qua và có thể so sánh với các nhà đầu tư toàn cầu lớn nhất như Hoa Kỳ và Nhật Bản".
Climate Energy Finance nói thêm rằng đợt đầu tư tăng đột biến này diễn ra trong bối cảnh chi phí công nghệ chuyển đổi trong nước đang giảm mạnh. Về cơ bản, có vẻ như Trung Quốc đang xuất khẩu quá trình chuyển đổi giá rẻ. Tuy nhiên, tại châu Âu và Bắc Mỹ, các công ty đang phải vật lộn để giảm chi phí của mình và thường thất bại.
Xe điện là một lĩnh vực mà điều này đặc biệt rõ ràng. Tuần này, FT lại đưa tin rằng các nhà sản xuất ô tô châu Âu đang chuẩn bị cho một cuộc suy thoái kéo dài trong bối cảnh doanh số bán hàng giảm.
"Chúng ta đều cho rằng mọi thứ sẽ trở lại bình thường nhưng mọi thứ đang trở nên tồi tệ hơn. Đột nhiên, các yếu tố tiêu cực tăng tốc và mức độ suy thoái là rất lớn", một nhà phân tích của Jefferies cho biết với ấn phẩm này.
Người ta có thể lập luận rằng những gì đang xảy ra là hậu quả tự nhiên của các quy trình được khởi động cách đây vài năm và do đó, hoàn toàn không phải là điều bất ngờ. Sự suy thoái là kết quả của các chính sách ủng hộ xe điện vội vã khiến các nhà sản xuất ô tô phải bắt đầu sản xuất nhiều hơn trong khi bỏ qua phần nhu cầu của phương trình.
Thậm chí, nhiều người nhận định xe điện châu Âu không thể cạnh tranh với xe điện Trung Quốc về giá cả và thường là về chất lượng.
Lê Na (Oilprice) /Nhà báo và Công luận