Mới đây, Cục An toàn thông tin, Bộ Thông tin và Truyền thông đã đưa ra các cảnh báo lừa đảo trực tuyến trong tuần qua (23/12 - 29/12/2024).
Dưới đây là 3 thông tin lừa đảo trực tuyến nổi bật trên không gian mạng Việt Nam tuần từ ngày 23/12 - 29/12/2024 bao gồm: Lừa đảo dưới hình thức tổ chức tour du lịch, lừa đảo bằng công nghệ ghép mặt AI, Cẩn trọng trước các "lò" luyện thi đánh giá năng lực trên mạng xã hội.
Lừa đảo bằng công nghệ ghép mặt AI
Mới đây, vào sáng 23/12, chị N.T.H (sinh năm 1979; ở phố Thép Mới, phường Giang Biên, quận Long Biên, Hà Nội) có nhận được điện thoại qua video qua Messenger của con trai đang học Đại học ở thành phố Hồ Chí Minh đề nghị chuyển hơn 100 triệu đồng để đóng phí đăng ký du học. Vốn là cán bộ ngân hàng đã được tập huấn, chị H đã không làm theo lời đối tượng.
Đối với thủ đoạn trên, ban đầu, các đối tượng thu thập hình ảnh và video: Tìm kiếm hình ảnh, video từ tài khoản mạng xã hội hoặc các nguồn khác của nạn nhân; tạo video giả mạo: Sử dụng công nghệ AI để ghép khuôn mặt và giọng nói, tạo các cuộc gọi video giả mạo người thân/bạn bè; lừa chuyển tiền: Trong cuộc gọi, đối tượng đưa ra lý do cấp bách như tai nạn, nợ tiền, hoặc cần hỗ trợ tài chính, yêu cầu chuyển tiền ngay vào tài khoản do chúng cung cấp.
Vào dịp cuối năm, thủ đoạn lừa đảo như trên sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân khi nhận được điện thoại trước tiên phải xác minh thông tin, gọi lại trực tiếp cho người thân qua số điện thoại đã biết để kiểm tra thông tin. Không vội vàng chuyển tiền theo yêu cầu trong cuộc gọi video hoặc tin nhắn trên mạng xã hội. Cần cẩn trọng khi chia sẻ thông tin cá nhân trên mạng xã hội, hạn chế đăng tải hình ảnh, video cá nhân và thông tin nhạy cảm. Điều chỉnh quyền riêng tư để hạn chế người lạ truy cập tài khoản của bạn. Cảnh giác với các tài khoản lạ hoặc dấu hiệu bất thường. Nếu tài khoản của người thân hoặc bạn bè có dấu hiệu bị hack, thông báo ngay cho họ và tránh tương tác. Khi gặp các trường hợp có dấu hiệu lừa đảo, người dân cần kịp thời trình báo cơ quan Công an để ngăn chặn và xử lý theo quy định của pháp luật.
Các thủ đoạn sử dụng công nghệ cao như AI đang ngày càng phổ biến và tinh vi. Ảnh minh họa
Cẩn trọng trước các "lò" luyện thi đánh giá năng lực trên mạng xã hội
Thủ đoạn chung của các đối tượng là tạo lập các hội nhóm liên quan đến các khóa học “luyện thi đánh giá năng lực”. Trên các hội nhóm trên mạng xã hội Facebook về kỳ thi đánh giá năng lực, cứ vài tiếng lại có một bài viết ẩn danh hỏi địa chỉ luyện thi. Dưới bài đăng, hàng loạt bình luận giới thiệu là nhân sự hoặc từng học ở những trung tâm và đạt kết quả tốt. Thí sinh chỉ cần phản hồi bình luận liền có người chủ động liên hệ giới thiệu các khóa học. Đa phần các nhóm, “trung tâm” ôn thi đánh giá năng lực trên nền tảng mạng xã hội được tổ chức theo hình thức học online, có các buổi thi thử.
Cụ thể, sau khi để lại thông tin liên hệ trên Facebook của một trung tâm, không lâu sau nhân viên gọi điện và tư vấn nhiệt tình. Theo nhân viên này, khóa luyện thi bao gồm 3 giai đoạn: Nền tảng, tổng ôn và luyện đề. Phần nền tảng là dạy kiến thức cơ bản lớp 12 có trong đề thi. Phần tổng ôn là hệ thống kiến thức từ lớp 10 đến lớp 12. Hai phần này do thí sinh chủ động học qua video. Cuối tháng 12, trung tâm bắt đầu phần luyện đề qua hình thức trực tuyến (live stream). Thí sinh sẽ tương tác trực tuyến với giáo viên trong vòng 30 buổi, mỗi buổi kéo dài 90 - 120 phút.
Sau khi đăng ký xong, người học được hướng dẫn học lại từ đầu. Học phí là 850 nghìn đồng giảm xuống còn 779 nghìn đồng nếu đăng ký trước 26/12. Mỗi tuần học khoảng 3 - 4 tiếng, kết thúc khi thi xong đánh giá năng lực đợt 1. Đối tượng sẽ gửi số tài khoản cá nhân đăng ký ở một phòng giao dịch tại tỉnh Bình Thuận. Người này cam kết không có chuyện lừa đảo và thông tin thêm “nhóm dạy online, không có văn phòng”.
Trước tình hình lừa đảo trên không gian mạng có xu hướng gia tăng vào dịp cuối năm, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân đặc biệt là học sinh và phụ huynh, khi có nhu cầu tìm kiếm các trung tâm luyện thi cần hết sức cẩn trọng. Người dân nên lựa chọn và tham gia các khóa học từ các trường đại học, các trung tâm luyện thi có uy tín, hoặc thông qua các nền tảng học trực tuyến đã được kiểm chứng. Thực hiện kiểm tra thông tin trung tâm luyện thi, giảng viên, và phương pháp giảng dạy. Phụ huynh, học sinh có thể hỏi ý kiến từ những người đã từng học trước đó hoặc tìm các đánh giá từ nguồn uy tín. Tuyệt đối không tin vào những lời hứa “đảm bảo đỗ”, những cam kết như vậy thường không thể thực hiện được và thường là dấu hiệu của lừa đảo. Đảm bảo trung tâm có giấy phép hoạt động hợp pháp và đã được kiểm định chất lượng. Nếu mức phí không hợp lý, hoặc có các khoản phụ phí không rõ ràng, cần phải xem xét lại. Trường hợp nghi ngờ lừa đảo, người dân cần báo ngay cho cơ quan công an gần nhất để được hướng dẫn xử lý.
Lừa đảo dưới hình thức tổ chức tour du lịch
Cụ thể, đối tượng Nguyễn Thị Hương Dịu đã nhận tiền và hồ sơ của Vũ Thanh Hải - Giám đốc Công ty TNHH Hợp tác Quốc tế HPT và của Lê Anh Hóa Giám đốc Công ty cổ phần thương mại dịch vụ Hana Global để làm thủ tục xin visa và tổ chức Tour du lịch 5 ngày 4 đêm tại Hàn Quốc, thời gian ngày 28/10/2023 đến ngày 03/11/2023. Sau khi Dịu nhận tiền đã không thực hiện theo thỏa thuận mà chiếm đoạt để sử dụng vào mục đích cá nhân.
Thủ đoạn lừa đảo của các đối tượng thường là giả mạo các công ty du lịch uy tín hoặc tạo lập những công ty không có thật. Các công ty lừa đảo thường không cung cấp địa chỉ, số điện thoại, hoặc thông tin về giấy phép kinh doanh. Đối tượng đăng tải hàng loạt các quảng cáo tour qua các trang mạng xã hội, tin nhắn, hoặc qua các cuộc gọi không rõ nguồn gốc; chào bán các tour du lịch với mức giá cực kỳ thấp so với thị trường và yêu cầu thanh toán trước toàn bộ hoặc một khoản tiền lớn mà không có hợp đồng rõ ràng hoặc không có thông tin đầy đủ về công ty tổ chức tour.
Trước thông tin trên, Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) khuyến cáo người dân nên thận trọng trước các tour du lịch giá rẻ bất ngờ trên mạng xã hội, đặc biệt vào dịp cuối năm. Người dân nên thực hiện kiểm tra giấy phép kinh doanh, đảm bảo công ty du lịch có giấy phép hoạt động hợp pháp và được cấp phép bởi cơ quan chức năng. Xem xét các đánh giá từ khách hàng trước đó và tìm hiểu kỹ về lịch sử hoạt động của công ty. Chỉ thanh toán qua các phương thức an toàn và không bao giờ gửi tiền qua các kênh không rõ ràng. Tuyệt đối không chuyển tiền cho các cá nhân hoặc tài khoản ngân hàng không rõ nguồn gốc. Không truy cập vào các liên kết hoặc các tệp đính kèm trong tin nhắn, email hoặc những bài đăng đáng ngờ trên mạng xã hội. Không chia sẻ thông tin cá nhân, số tài khoản ngân hàng hay thông tin thẻ tín dụng qua các phương tiện không bảo mật hoặc với người lạ. Nếu phát hiện có hành vi mạo danh hoặc lừa đảo, hãy báo cáo cho nhà trường, các nền tảng mạng xã hội hoặc cơ quan chức năng để ngăn chặn hành vi này và giải quyết kịp thời.
Khánh Mai /Chất lượng Việt Nam