Chuối Việt Nam đang vươn lên mạnh mẽ trên thị trường quốc tế, chinh phục cả Nhật Bản và Trung Quốc – hai thị trường tiêu thụ lớn nhưng khắt khe bậc nhất thế giới. Từ một loại trái cây quen thuộc, chuối Việt đang trở thành biểu tượng mới của nông sản xanh và bền vững.
Theo Cục Hải quan Việt Nam, trong 8 tháng đầu năm 2025, chuối là mặt hàng xuất khẩu lớn thứ ba trong nhóm trái cây. Năm 2024, Nhật Bản nhập khẩu tới 33.000 tấn chuối Việt, tăng gần 14 lần so với năm 2019; riêng tháng 7/2025, lượng chuối xuất sang Tokyo tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm trước. Ở Trung Quốc, chuối Việt đã vượt Philippines, chiếm gần 50% thị phần nhập khẩu nhờ chất lượng, mẫu mã và lợi thế vận chuyển.
Hiện cả nước có khoảng 160.000 ha trồng chuối. Nếu chỉ 30% diện tích đạt chuẩn xuất khẩu, với doanh thu trung bình 25.000 USD/ha, ngành hàng này hoàn toàn có thể đạt ngưỡng 1 tỉ USD/năm. Tuy nhiên, để đi xa hơn, chuối Việt cần hướng tới giá trị bền vững thay vì tăng trưởng ngắn hạn.
Lợi thế tự nhiên về khí hậu, thổ nhưỡng và kinh nghiệm canh tác là nền tảng, song năng lực cạnh tranh quốc tế của chuối Việt vẫn phụ thuộc vào khâu tổ chức sản xuất, chế biến và logistics. Các chuyên gia nhận định, việc xây dựng chuỗi giá trị khép kín, áp dụng công nghệ cao, mở rộng chứng nhận xanh như GlobalGAP hay VietGAP là điều kiện tiên quyết để bước vào thị trường cao cấp.
Trong số các doanh nghiệp tiên phong, Hoàng Anh Gia Lai (HAGL) đang nổi bật với 7.000 ha chuối được xem là cây trồng chiến lược. Năm 2024, chuối mang về cho doanh nghiệp này 378 triệu USD kim ngạch xuất khẩu. Nếu duy trì tốc độ tăng trưởng, kết hợp đầu tư vào bảo quản, chế biến sâu, giá trị xuất khẩu chuối Việt có thể đạt 4 tỉ USD trong vài năm tới.
Đầu tư vào sản phẩm giá trị gia tăng như chuối sấy, nước ép, bột chuối hay snack dinh dưỡng không chỉ giúp tăng lợi nhuận, giảm lãng phí mà còn tạo đầu ra ổn định cho nông dân. Liên kết giữa nông hộ, hợp tác xã và doanh nghiệp sẽ là chìa khóa bảo đảm lợi ích hài hòa trong toàn chuỗi.
Khi thế giới chuyển mình sang nông nghiệp carbon thấp, chuối Việt đang có cơ hội trở thành biểu tượng mới cho nông sản xanh và bền vững – vừa mang lại giá trị xuất khẩu cao, vừa tạo sinh kế ổn định.Từ “trái cây hạnh phúc”, chuối Việt Nam đang đi trên hành trình trở thành “trái cây tỉ đô”, góp phần khẳng định vị thế nông sản Việt trên bản đồ thế giới.
Hoài Anh /KTĐU