Năm 2025 đang đến gần, mang theo những dự đoán đầy thử thách cho ngành Thực phẩm và đồ uống. Giữa bối cảnh kinh tế có nhiều biến động, người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu, liệu các doanh nghiệp trong ngành có thể ''vượt chông gai'' để tiếp tục phát triển?
Nhìn lại năm 2024: Bức tranh sáng tối đan xen
Năm 2024, thị trường chứng khoán chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể của nhóm cổ phiếu ngành Thực phẩm và đồ uống, với mức tăng 23% so với cuối năm 2023. "Ngôi sao" sáng nhất chính là MCH của CTCP Hàng tiêu dùng Masan với mức tăng trưởng ấn tượng 182%. QNS của CTCP Đường Quảng Ngãi cũng ghi nhận mức tăng trưởng 21%. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng "thắng lớn". VNM (0,6%), SAB (-3,4%) và MSN (9%) lại có hiệu suất kém hơn so với VN-Index (tăng 12,7%).
Báo cáo của SSI Research cho thấy, sản lượng tiêu thụ hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) đã có dấu hiệu phục hồi với mức tăng trưởng dương trở lại từ quý II/2024. Tuy nhiên, niềm vui này không trọn vẹn khi hầu hết các ngành đều gặp khó khăn trong việc tăng trưởng sản lượng, đặc biệt là ngành sữa và đồ uống tại khu vực đô thị.
Thách thức từ tâm lý tiêu dùng thận trọng
Có thể nói, tâm lý tiêu dùng thận trọng chính là "chông gai" lớn nhất mà ngành Thực phẩm và đồ uống phải đối mặt trong năm 2025. Người tiêu dùng đang ngày càng chú trọng đến giá cả, ưu tiên lựa chọn những sản phẩm có giá trị tốt. Các cuộc khảo sát cho thấy, mặc dù sự tự tin của người tiêu dùng đang dần cải thiện, nhưng chưa đến một nửa số hộ gia đình tin rằng tình hình tài chính của họ sẽ tốt hơn trong 12 tháng tới.
Thắt chặt chi tiêu, người tiêu dùng có xu hướng trì hoãn mua sắm, chỉ chi tiêu cho những nhu yếu phẩm cần thiết. Điều này đặt ra một bài toán khó cho các doanh nghiệp trong ngành: làm sao để vừa đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng về giá cả, vừa đảm bảo chất lượng và sự đa dạng của sản phẩm?
Cạnh tranh gay gắt từ thương mại điện tử
Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử cũng là một thách thức không nhỏ đối với ngành Thực phẩm và đồ uống. Người tiêu dùng ngày càng quen thuộc với việc mua sắm online, tận hưởng những chương trình giảm giá và dịch vụ giao hàng tận nơi. Làn sóng hàng nhập khẩu giá rẻ từ các sàn thương mại điện tử càng làm tăng áp lực cạnh tranh, buộc các doanh nghiệp trong nước phải không ngừng nỗ lực để giữ vững thị phần.
Mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, nhưng ngành Thực phẩm và đồ uống vẫn có những cơ hội để phát triển. SSI Research nhận định, người tiêu dùng tuy thắt chặt chi tiêu, nhưng vẫn sẵn sàng chi cho du lịch, chăm sóc nhà cửa và cá nhân. Kết quả kinh doanh 9 tháng năm 2024 của VNM và SAB là minh chứng rõ nét cho điều này. VNM đạt mức tăng trưởng doanh thu 3,5% và lợi nhuận sau thuế 11% nhờ chi phí nguyên vật liệu giảm. SAB cũng ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu 4,6% và lợi nhuận sau thuế 6% nhờ cắt giảm chi phí tiếp thị.
Đặc biệt, MCH đã có một năm kinh doanh thành công với mức tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận sau thuế lần lượt là 11% và 14%. Thành công này đến từ việc MCH tập trung vào các sản phẩm thiết yếu, sản phẩm mới, sản phẩm tiện lợi và chăm sóc sức khỏe, đáp ứng đúng nhu cầu của người tiêu dùng trong bối cảnh hiện nay.
Vậy, đâu là "chìa khóa" để các doanh nghiệp trong ngành Thực phẩm và đồ uống "vượt chông gai" trong năm 2025?
- Tập trung vào sản phẩm thiết yếu, giá cả hợp lý: Nắm bắt tâm lý tiêu dùng thận trọng, các doanh nghiệp cần tập trung phát triển các sản phẩm thiết yếu, có giá cả hợp lý, phù hợp với túi tiền của người tiêu dùng.
- Đổi mới, sáng tạo, đáp ứng nhu cầu đa dạng: Không ngừng nghiên cứu, đổi mới, sáng tạo để cho ra đời những sản phẩm mới, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người tiêu dùng.
- Tận dụng lợi thế thương mại điện tử: Chủ động tham gia vào các sàn thương mại điện tử, xây dựng kênh bán hàng online hiệu quả, tận dụng các chương trình khuyến mãi để thu hút khách hàng.
- Xây dựng thương hiệu mạnh: Đầu tư vào xây dựng thương hiệu mạnh, tạo dựng niềm tin với người tiêu dùng, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.
Bên cạnh những nỗ lực của doanh nghiệp, các yếu tố vĩ mô cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của ngành Thực phẩm và đồ uống. SSI Research chỉ ra rằng, sự chuyển dịch chuỗi cung ứng từ Trung Quốc sang Việt Nam, sự phục hồi của thị trường bất động sản, chính sách giảm thuế giá trị gia tăng và tăng lương cho khu vực công sẽ góp phần tăng thu nhập hộ gia đình, từ đó thúc đẩy sức mua.
Tuy nhiên, theo dữ liệu thị trường chứng khoán, mối liên hệ giữa tăng trưởng thu nhập và phục hồi tiêu dùng vẫn còn yếu. Người tiêu dùng vẫn có xu hướng tiết kiệm nhiều hơn là chi tiêu. Do đó, cần có thêm những chính sách hỗ trợ thiết thực để kích cầu tiêu dùng, tạo động lực cho ngành Thực phẩm và đồ uống phát triển.
Năm 2025 được dự báo là một năm đầy thách thức đối với ngành Thực phẩm và đồ uống. Tuy nhiên, với sự nhạy bén, sáng tạo và nỗ lực không ngừng, cùng với sự hỗ trợ từ các chính sách vĩ mô, tôi tin rằng các doanh nghiệp trong ngành sẽ "vượt chông gai" thành công, tìm ra hướng đi mới để tiếp tục phát triển bền vững.
Bảo An /Kinh tế và Đồ uống