Tuân thủ quy định thị trường, xuất khẩu sầu riêng Việt tăng trưởng mạnh, dự kiến đạt 4 tỷ USD, trong đó thị trường chủ lực tại Trung Quốc.
Vượt 3,33 tỷ USD trong 10 tháng, sầu riêng dẫn đầu xuất khẩu rau quả
Theo báo cáo của Hiệp hội Rau quả Việt Nam, xuất khẩu sầu riêng tiếp tục ghi nhận mức kỷ lục khi đạt hơn 3,33 tỷ USD trong 10 tháng đầu năm 2025, tăng 10,4% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức cao nhất từ trước đến nay, đưa sầu riêng trở thành nhóm nông sản đóng góp lớn nhất vào kim ngạch xuất khẩu toàn ngành.
Xuất khẩu sầu riêng tiếp tục ghi nhận mức kỷ lục khi đạt hơn 3,33 tỷ USD trong 10 tháng năm 2025. Ảnh minh họa
Động lực chính đến từ thị trường Trung Quốc, chiếm 94,35% tổng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng, tương đương hơn 3,14 tỷ USD. Dù lượng xuất khẩu trong tháng 10 giảm hơn 41% so với tháng trước do cuối vụ và các điều chỉnh kiểm soát nhập khẩu, giá trị cộng dồn vẫn tăng gần 14% so với cùng kỳ. Riêng tháng 10, kim ngạch xuất khẩu đạt hơn 572 triệu USD, cao gấp 2,7 lần cùng kỳ năm trước.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết, sầu riêng Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng tốt nhờ cải thiện chất lượng và giá cạnh tranh. Bình quân mỗi tấn sầu riêng xuất khẩu đạt 3.696 USD, thấp hơn 15% so với sầu riêng Thái Lan. Nhờ lợi thế về giá và thời gian vận chuyển ngắn, Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu sầu riêng lớn thứ hai vào Trung Quốc, chỉ sau Thái Lan.
Để đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật ngày càng khắt khe từ thị trường Trung Quốc, nhiều doanh nghiệp đã nâng cấp vùng trồng, đầu tư kho lạnh, dây chuyền đóng gói và xây dựng thương hiệu riêng. Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã thiết lập quy trình kiểm soát riêng cho mặt hàng sầu riêng, được xem là tiền lệ quan trọng để mở rộng xuất khẩu các nông sản khác.
Bên cạnh thị trường chủ lực, một số điểm đến khác cũng ghi nhận tăng trưởng ấn tượng. Hong Kong tăng gần 89%, đạt hơn 45 triệu USD, tiếp tục đóng vai trò là cửa trung chuyển quan trọng. Papua New Guinea và Malaysia tăng đột biến dù quy mô còn khiêm tốn. Nhật Bản và Canada duy trì đà tăng hai chữ số, mở ra tiềm năng xuất khẩu sang các thị trường tiêu chuẩn cao. Ngược lại, xuất khẩu sang Thái Lan giảm 77%, còn 34 triệu USD do cạnh tranh trực tiếp tại Trung Quốc. Xuất khẩu sang Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc và Campuchia cũng giảm, cho thấy việc mở rộng thị trường ngoài Trung Quốc vẫn còn hạn chế.
Với đà tăng hiện nay và tín hiệu tích cực cuối năm, ông Nguyên dự báo, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng có thể đạt 4 tỷ USD trong năm 2025, với ước tính sơ bộ 11 tháng đạt khoảng 3,7 tỷ USD.
Nâng cấp vùng trồng và chuỗi sản xuất để mở rộng thị trường
Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết, sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan chuyên ngành hai nước đã thúc đẩy xuất khẩu nông sản Việt Nam sang Trung Quốc, đảm bảo tuân thủ các quy định về kiểm dịch thực vật, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc.
Cùng với đó, Việt Nam triển khai các giải pháp cho sản phẩm tiềm năng xuất khẩu rau quả, điển hình là vừa ký nghị định thư cho quả dừa và sắp tới hoàn tất các thủ tục cho bưởi và nhóm trái cây có múi. Đồng thời, các chuỗi liên kết từ sản xuất, sơ chế, chế biến đến xuất khẩu được hình thành nhằm đáp ứng đầy đủ yêu cầu của nước nhập khẩu. Uy tín ngành hàng và chất lượng sản phẩm cũng được củng cố thông qua chuẩn hóa quy trình sản xuất theo từng loại cây trồng và sản phẩm.
Những nỗ lực này giúp Việt Nam tạo ra nguồn nông sản chất lượng cao, đáp ứng các tiêu chuẩn ngày càng khắt khe về kiểm dịch, an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc, đặc biệt là thị trường Trung Quốc.
Tuy nhiên, Trung Quốc gần đây liên tục siết chặt tiêu chuẩn kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc và chất lượng an toàn thực phẩm. Điều này khiến một số mặt hàng chủ lực của Việt Nam gặp khó khăn, đồng thời đặt ra yêu cầu nâng cao nhận thức người nông dân ngay từ khâu sản xuất, quản lý chặt vật tư đầu vào, áp dụng thực hành nông nghiệp tốt (GAP, VietGAP, GlobalGAP) và tăng cường hệ thống kiểm tra, giám sát trong toàn bộ chuỗi sản xuất.
Một nhiệm vụ quan trọng khác là xây dựng chuỗi liên kết giữa doanh nghiệp, chính quyền địa phương và nông dân, đảm bảo truy xuất nguồn gốc và có cơ chế xử lý rủi ro khi cần thiết. Trên cơ sở đó, nông sản Việt Nam đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn quốc tế, củng cố niềm tin của các thị trường nhập khẩu và mở rộng xuất khẩu bền vững.
Đối với mặt hàng sầu riêng, Việt Nam và Trung Quốc đã phối hợp chặt chẽ để xử lý vấn đề tồn dư hoạt chất cadimi. Báo cáo kỹ thuật đã làm rõ nguồn gốc tồn dư chủ yếu từ đất và phân bón, đồng thời đề xuất các biện pháp khắc phục như: Sử dụng chế phẩm hấp phụ kim loại nặng, hướng dẫn phân bón hợp lý và áp dụng mô hình trồng xen canh giúp giảm ô nhiễm.
Các mô hình này được triển khai đồng bộ tại Đồng Tháp, Đồng Nai và Vĩnh Long với sự tham gia của doanh nghiệp xuất khẩu, nông dân và chính quyền địa phương. Sau khi Việt Nam gửi báo cáo kỹ thuật, phía Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) đánh giá rất cao nội dung này và đã đưa ra những giải pháp cụ thể. Trước hết, họ tiếp tục phê duyệt hơn 800 mã số vùng trồng sầu riêng và hơn 130 cơ sở đóng gói, tạo điều kiện để ngành sầu riêng Việt Nam tiếp tục sản xuất và xuất khẩu, đáp ứng đầy đủ các yêu cầu khắt khe của thị trường Trung Quốc trong năm 2025.
Để duy trì tăng trưởng bền vững, ngành nông nghiệp cần đa dạng hóa sản phẩm, nâng cấp chuỗi lạnh và tăng cường kiểm soát tiêu chuẩn kiểm dịch cũng như chất lượng bảo quản.
Nguyễn Hạnh /Báo Công Thương