Nhân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024) và thúc đẩy sự phát triển của nghề sơn mài, chiều 25/9 tại Hà Nội, Trung tâm Bảo tồn Di sản Thăng Long và Công ty Cổ phần Sở giao dịch Hàng hoá Việt Nam toàn cầu tổ chức giới thiệu trưng bày tranh về Hoàng thành Thăng Long và Cảnh non sông, Di sản Văn hoá của Hà Nội mang tên 'Dấu thiêng' của hoạ sĩ Chu Nhật Quang.
Chu Nhật Quang là một nghệ sĩ trẻ với nền tảng học vấn và tư duy sáng tạo phong phú
Sự kiện trưng bày tranh sơn mài "Dấu thiêng" gồm 52 tác phẩm sơn mài truyền thống về phong cảnh quê hương, các địa danh di sản dân tộc với phong cách nghệ thuật kết hợp giữa cổ truyền và hiện đại và chia thành 4 chủ đề.
Chủ đề "Khởi" mở đầu triển lãm với 14 bức tranh sơn mài tập trung vào thể loại tĩnh vật. Trong các tác phẩm này, họa sĩ trẻ không chỉ tìm cách tái hiện các vật dụng quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày như hoa quả, bình gốm và các đồ vật gia đình, mà còn mang lại một sự sống mới cho chúng thông qua sự kết hợp tinh tế giữa màu sắc và kết cấu sơn mài.
Quang cảnh họp báo giới thiệu triển lãm "Dấu thiêng"
Mỗi tác phẩm phản ánh ký ức sâu sắc của họa sĩ về thời gian học làm gốm, nơi họa sĩ đã khám phá ra sự tinh tế và vẻ đẹp độc đáo trong từng hình dạng đơn giản. Từng bức tranh không chỉ là việc trưng bày mà còn là một cuộc chiêm nghiệm về những giá trị thẩm mỹ của cuộc sống giản dị nhưng đầy ý nghĩa.
Chủ đề "Cội" gồm 17 bức tranh, đưa người xem vào một hành trình sâu xa để khám phá văn hóa và di sản của dân tộc Việt Nam, như: Hoàng Thành Thăng Long, Tháp Rùa, Chùa Một Cột, Chùa Thầy... Với hình tượng mẹ Âu Cơ và nghệ thuật múa rối nước, họa sĩ gợi lên những câu chuyện về nguồn gốc thiêng liêng và sự hy sinh thầm lặng của những người nông dân - những người đã nuôi dưỡng và giữ gìn văn hóa lâu đời.
Một tác phẩm tranh sơn mài của họa sĩ Chu Nhật Quang
Những bức tranh dựng nên sự đối lập giữa truyền thống và hiện đại, như một lời nhắc nhở về nguy cơ mai một của nghệ thuật dân gian. Hình ảnh cây đa bên hồ nước, con trâu mang ngôi đền trên lưng, hay cảnh người nông dân lao động trên ruộng bậc thang... đều mang thông điệp về sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên và những giá trị văn hóa lâu đời. Múa rối nước, biểu tượng của nghệ thuật truyền thống Việt Nam, cũng được khắc họa với tinh thần bảo tồn và phát triển trong bối cảnh hiện đại.
Chủ đề "Linh" với chín bức tranh, tiếp tục khơi gợi sự hoài niệm về văn hóa và di sản. Họa sĩ tái hiện cảnh sân khấu thủy đình xưa với những buổi diễn rối nước, ngôi chùa Thầy nổi tiếng, và những cảnh đời thường tại các ngôi làng cổ. Từ hình ảnh nhà sư tu thiền đến hoa sen biểu tượng cho sự giác ngộ, mỗi bức tranh mang đậm chất triết lý và tâm linh, phản ánh khát vọng tìm kiếm chân lý và hoàn thiện bản thân.
Hoàng Thành Thăng Long,Tháp Rùa cũng được khắc họa một cách sinh động, thể hiện sự trường tồn của văn hóa Việt Nam qua mọi thăng trầm lịch sử. Các tác phẩm này không chỉ là một lời nhắc nhở về giá trị lịch sử của dân tộc mà còn là một lời kêu gọi bảo vệ di sản văn hóa trong bối cảnh hiện đại.
Hoa chuông trong bình gốm, 60x60cm, 2022
Cuối cùng, chủ đề "Nôi" với 12 bức tranh, gợi lên ký ức về quê hương, những ngôi đình làng và nghệ thuật rối nước - những biểu tượng văn hóa đặc trưng của cộng đồng nông dân Việt Nam. Các bức tranh về rối nước không chỉ tái hiện đời sống và tập quán của nền văn minh lúa nước, mà còn khắc họa rõ nét bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc. Qua những hình tượng, như: phượng hoàng, con cá, hay những con rối sinh động, họa sĩ truyền tải thông điệp về sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên và niềm hy vọng duy trì những giá trị truyền thống quý báu của dân tộc qua nhiều thế hệ.
Đại diện Ban tổ chức chia sẻ: Buổi giới thiệu trưng bày tranh "Dấu thiêng" không chỉ đơn thuần là một cuộc trình diễn nghệ thuật mà còn là một hành trình về nguồn cội, một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy nghề sơn mài và giá trị văn hóa truyền thống trong thế giới hiện đại.
Rối tiên, 110x80cm, 2022
Ông nội của Chu Nhật Quang là họa sĩ, Nghệ sĩ Nhân dân Chu Mạnh Chấn, với niềm đam mê sâu sắc đối với nghệ thuật, đã gắn bó với việc khôi phục và bảo tồn di sản văn hóa của làng quê Bắc Bộ qua nghệ thuật sơn mài. Cha của anh, Nghệ sĩ ưu tú Chu Lượng - nguyên Giám đốc Nhà hát Múa rối nước Thăng Long - đã dành cả đời cho sự nghiệp múa rối nước truyền thống Việt Nam, cũng góp phần không nhỏ vào việc gìn giữ và phát triển nền nghệ thuật đặc trưng của dân tộc.
Chia sẻ với báo chí, hoạ sĩ Chu Nhật Quang cho biết: "Nguồn cảm hứng lớn nhất của tôi luôn hướng về quê hương, dân tộc, dù tôi cũng đã có dịp tiếp xúc với văn hóa phương Tây trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu ở nước ngoài. Những kinh nghiệm này đã mở rộng tầm nhìn và giúp tôi tiếp thu những xu hướng mới nhất trong nghệ thuật và văn hóa toàn cầu, từ đó áp dụng vào sự sáng tạo của mình. Dù sống trong môi trường đô thị hóa và nhịp sống hiện đại, tôi vẫn luôn duy trì vững chặt liên kết với Văn hoá Việt truyền thống và không ngừng khao khát mang tinh thần quê hương vào từng tác phẩm của mình".
Nguồn cảm hứng lớn nhất của hoạ sĩ Chu Nhật Quang, luôn hướng về quê hương, dân tộc
"Sự kiện hôm nay không chỉ đơn thuần là một cuộc trình diễn nghệ thuật mà còn là một hành trình về nguồn cội, một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy nghề sơn mài và giá trị văn hóa truyền thống trong thế giới hiện đại", hoạ sĩ Chu Nhật Quang nhấn mạnh.
Tại cuộc họp báo, nhà sử học Dương Trung Quốc cho biết: “Từ góc nhìn của một người nghiên cứu sử học, tôi cảm nhận được khát vọng đổi mới trong tranh sơn mài của Chu Nhật Quang. Anh đã dấn thân vào việc làm mới nghệ thuật truyền thống của cha ông, trải qua nhiều thử thách và tìm tòi cách để phát triển. Những tác phẩm này dù còn mới mẻ, nhưng tôi tin rằng với nhiệt huyết và sức sáng tạo, anh sẽ đưa sơn mài Việt Nam vươn xa hơn. Xin chúc mừng và đặt nhiều kỳ vọng vào hành trình của anh.”
Tại Hà Nội, trưng bày “Dấu thiêng” sẽ diễn ra từ ngày 5/10 đến 15/10 tại Hoàng Thành Thăng Long. Lễ khai mạc sẽ có phần biểu diễn âm nhạc của ca sỹ Phạm Thu Hà.
Hoàng Nhung