Tháng 12/2025, Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam đã công bố Báo cáo Đào tạo thương mại điện tử 2025. Báo cáo được xây dựng từ số liệu khảo sát của gần 250 cơ sở giáo dục đại học trong cả nước từ tháng 8 đến tháng 10/2025.
Năm 2022, Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) khảo sát trên 130 trường đại học và xây dựng Báo cáo Đào tạo Thương mại điện tử 2022 với chủ đề “Những bước tiến nổi bật”.
Đây là tài liệu đầu tiên ở Việt Nam cung cấp thông tin cập nhật, đa dạng về hiện trạng đào tạo thương mại điện tử (TMĐT) ở các trường đại học. Báo cáo đã cung cấp thông tin tổng thể về tình hình đào tạo nguồn nhân lực TMĐT tại các cơ sở giáo dục đại học với những những nội dung liên quan tới nhu cầu nguồn nhân lực TMĐT, tuyển sinh, việc làm, giảng viên, học liệu, hợp tác đào tạo, hoạt động hướng nghiệp, phổ biến tuyên truyền ngành TMĐT và kiểm định chất lượng.
Căn cứ vào kết quả khảo sát, kiến nghị của các trường, tình hình hiện tại và xu hướng phát triển TMĐT giai đoạn tới năm 2025 và trung hạn tới năm 2030, Báo cáo đề xuất thành lập Mạng lưới các cơ sở đào tạo thương mại điện tử (VecomNet) và tổ chức cuộc thi toàn quốc về thương mại điện tử.
Tiếp đó, năm 2023 VECOM tiếp tục khảo sát 238 trường đại học và xây dựng Báo cáo Đào tạo Thương mại điện tử 2023 với chủ đề “Hợp tác và Kết nối”. Báo cáo đưa ra những khuyến nghị mới về sự đa dạng, khác biệt giữa chương trình đào tạo của các trường, đưa các chủ đề về bảo vệ môi trường và xuất khẩu trực tuyến vào chương trình đào tạo, hướng tới mục tiêu đào tạo gắn với thực tiễn. Báo cáo đề xuất cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các trường đại học với các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức xã hội nghề nghiệp và doanh nghiệp nhằm hỗ trợ giảng viên và sinh viên tiếp cận đầy đủ, kịp thời hơn tới chính sách, pháp luật và thực tiễn kinh doanh trực tuyến. Từ đề xuất này, các chương trình tập huấn giảng viên và Unitour đã được tổ chức thường niên.
Sau một thập kỷ phát triển với tốc độ tăng trưởng cao, TMĐT nước ta đã bộc lộ rõ nhiều yếu tố không bền vững, bao gồm các tác động xấu tới môi trường - đặc biệt là sử dụng với mức độ lớn bao bì, vật liệu nhựa khó phân huỷ, sự chênh lệch rất lớn giữa hai thành phố Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh với các địa phương khác, nguồn nhân lực cho thương mại điện tử chưa đáp ứng nhu cầu.
Luật Thương mại điện tử được Quốc Hội thông qua tháng 12/2025 đã nêu rõ, Nhà nước có định hướng phát triển TMĐT phù hợp với định hướng, chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và bền vững.
Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 được phê duyệt tại Quyết định số 1568/QĐ-BCT ngày 3/6/2025. Kế hoạch nhấn mạnh tới quan điểm phát triển TMĐT bền vững và đề ra mục tiêu phát triển thương mại điện tử theo hướng xanh, tuần hoàn, bền vững hướng đến phát triển kinh tế hiệu quả, tạo giá trị cho cộng đồng, góp phần xây dựng xã hội công bằng và giảm thiểu tác động tiêu cực tới môi trường.
Hai văn bản chính sách và pháp luật trên định hướng sự phát triển TMĐT nước ta trong giai đoạn tới. Dưới sự chỉ đạo và giúp đỡ của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số thuộc Bộ Công Thương, VECOM đã khảo sát toàn diện các trường đại học và hàng nghìn sinh viên và hoàn thành Báo cáo Đào tạo Thương mại điện tử 2025 với chủ đề “Nguồn nhân lực cho thương mại điện tử bền vững”.
Cuộc khảo sát từ tháng 8 đến tháng 10/2025 tại 250 cơ sở giáo dục đại học (gọi tắt là trường đại học) không thuộc khối Quốc phòng - An ninh, Nghệ thuật hoặc đặc thù cho thấy, đã có 47 trường đào tạo ngành TMĐT, chuyên ngành TMĐT là 16 và học phần TMĐT là 113. Các trường mới đào tạo ngành TMĐT so với cuộc khảo sát năm 2023 bao gồm Trường ĐH Bà Rịa - Vũng Tàu, Trường ĐH Công nghệ Miền Đông, Trường ĐH Kiên Giang, Trường ĐH Kinh tế - Kỹ thuật Bình Dương, Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật Vĩnh Long, Trường ĐH Thăng Long và Trường Đại học Nghệ An. Một số trường tiếp tục quan tâm tới việc mở ngành TMĐT, điển hình như Trường đại học Ngoại thương. Trường này đã đào tạo học phần TMĐT từ năm 2005 đồng thời đã đào tạo chuyên ngành Kinh doanh số thuộc ngành Kinh doanh quốc tế, Viện Kinh tế và Kinh doanh quốc tế.
Sức hút của ngành vẫn tiếp tục tăng nhiệt. Số lượng tuyển sinh mới ngành TMĐT tăng trưởng rõ rệt qua các năm: từ 3.479 sinh viên (năm học 2023-2024) lên 4.987 sinh viên (năm học 2025-2026). Đi cùng với số lượng, chất lượng đầu vào cũng được nâng cao khi 79% các trường cho biết điểm chuẩn trúng tuyển có xu hướng tăng dần qua từng năm.
Báo cáo này được thực hiện dưới sự chỉ đạo của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số thuộc Bộ Công thương (iDEA). Nhiều trường đại học trên cả nước, đặc biệt là các trường thành viên của Mạng lưới các trường đào tạo thương mại điện tử (VecomNet) đã tích cực cung cấp thông tin.
PV /THCL