Với nền tảng chính sách ngày càng hoàn thiện, sự đồng hành của các hiệp hội và nỗ lực chuyển đổi của doanh nghiệp, sản phẩm công nghiệp chủ lực tiếp tục là trụ cột chiến lược trong nâng cao sức cạnh tranh công nghiệp Hà Nội.
Hà Nội cũng đang đẩy mạnh các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp để hiện thực hóa mục tiêu trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao của khu vực vào năm 2045.
.jpg)
Sản xuất linh kiện điện tử tại Công ty TNHH Channel Well Technology Việt Nam (Khu công nghiệp Quang Minh). Ảnh: Quang Thái
Đối mặt không ít thách thức
Thành phố Hà Nội hiện có 107 doanh nghiệp với 199 sản phẩm được công nhận là sản phẩm công nghiệp chủ lực. Các doanh nghiệp công nghiệp chủ lực không chỉ khẳng định vị thế bằng chất lượng và thương hiệu sản phẩm, mà còn có đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng kinh tế - xã hội của Hà Nội. Mỗi năm, các doanh nghiệp công nghiệp chủ lực đạt doanh thu khoảng 200.000-220.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 35% tổng giá trị sản xuất công nghiệp của thành phố. Kim ngạch xuất khẩu đạt gần 2 tỷ USD, tạo việc làm ổn định cho khoảng 80.000 lao động. Nhiều sản phẩm công nghiệp chủ lực đã tham gia chuỗi cung ứng Nhật Bản, Hàn Quốc, EU, Mỹ, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế như CE, RoHS, ISO 13485…, từng bước nâng vị thế sản phẩm “Made in Hanoi”.
Để bảo đảm mục tiêu tăng trưởng cả năm 2025 đạt 8% trở lên, Sở Công Thương Hà Nội đã tập trung chỉ đạo, triển khai kịp thời, quyết liệt các chủ trương, nghị quyết và nhiệm vụ do Trung ương và thành phố Hà Nội giao. Các chỉ tiêu chủ yếu của ngành Công Thương Hà Nội trong năm 2025 tiếp tục có xu hướng tăng trưởng tích cực, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng chung của thành phố. Theo đó, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 11-2025 ước tăng 0,9% so với tháng trước và tăng 8,5% so với cùng kỳ năm 2024. Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng 2,2% so với tháng trước và tăng 8,8% so với cùng kỳ năm 2024. Đà tăng mạnh của ngành chế biến, chế tạo tiếp tục đóng vai trò là đầu tàu trong bức tranh công nghiệp của Hà Nội, thể hiện sự phục hồi và phát triển rõ nét trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm.
Tuy nhiên, theo Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Đình Thắng, bên cạnh thuận lợi, các doanh nghiệp công nghiệp chủ lực cũng đang đối mặt với nhiều thách thức. Áp lực đổi mới công nghệ, tự động hóa, chuyển đổi số và tiêu chuẩn ngày càng cao của thị trường quốc tế đặt ra bài toán lớn về nguồn lực tài chính, khả năng tiếp cận công nghệ cao và đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao.
Thực tế cho thấy, vẫn còn khoảng cách giữa đào tạo và nhu cầu sử dụng lao động của doanh nghiệp. Nhiều lao động trẻ thiếu kỹ năng thực hành, ngoại ngữ và chưa quen với dây chuyền sản xuất hiện đại, khiến doanh nghiệp phải đầu tư thời gian, chi phí đào tạo lại. Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu, đây là “nút thắt” cần sớm được tháo gỡ nếu doanh nghiệp muốn tham gia sâu vào chuỗi cung ứng.
“Bước sang giai đoạn 2026-2030, các tiêu chuẩn ESG, CBAM, minh bạch chuỗi cung ứng sẽ trở thành “giấy thông hành” bắt buộc. Sản xuất thông minh, ứng dụng AI - IoT - MES/ERP thế hệ mới không còn là lựa chọn mà là tiêu chuẩn. Trong khi đó, phần lớn doanh nghiệp Hà Nội mới ở mức chuyển đổi số 1.0-2.0, đòi hỏi phải nâng cấp nhanh và mạnh”, ông Nguyễn Đình Thắng thông tin.
Cùng với đó là áp lực cạnh tranh nhân lực ngày càng gay gắt. Dự báo mỗi năm Hà Nội thiếu 8.000-10.000 kỹ sư, trong khi doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài gia tăng thu hút lao động kỹ thuật cao, đặt ra thách thức lớn cho khu vực doanh nghiệp nội địa.
Nâng sức cạnh tranh sản phẩm công nghiệp chủ lực
Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và yêu cầu hội nhập sâu vào kinh tế toàn cầu, Hà Nội đang đẩy mạnh các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp chủ lực nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường và từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất, cung ứng trong nước và quốc tế.
Theo ông Nguyễn Công Cường, Phó Chủ tịch Hội Doanh nghiệp sản xuất sản phẩm công nghiệp chủ lực thành phố Hà Nội (HAMI), để nâng cao năng lực cạnh tranh, giai đoạn 2026-2030, Hà Nội cần ưu tiên phát triển các ngành công nghệ cao như cơ khí chính xác, linh kiện điện tử, bán dẫn - vi mạch, dược - mỹ phẩm công nghệ cao, vật liệu mới. Qua đó, tạo hiệu ứng lan tỏa công nghệ, nâng chất lượng tăng trưởng và mở rộng hội nhập.
Bên cạnh đó là phát triển không gian công nghiệp theo mô hình cụm, hành lang, khu công nghệ cao, gắn với các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D), phòng thí nghiệm dùng chung, trung tâm đổi mới sáng tạo, nhằm rút ngắn chu kỳ đổi mới sản phẩm và thu hút dòng vốn công nghệ cao.
Sản phẩm công nghiệp chủ lực cần được định vị với 4 vai trò cốt lõi gồm: Lựa chọn doanh nghiệp dẫn dắt công nghệ; định hướng dòng vốn chất lượng cao; chuẩn hóa chuỗi giá trị ngành; gắn kết sản xuất, R&D, chuyển đổi số, tăng trưởng xanh.
Hướng tới tầm nhìn Hà Nội trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao của khu vực Đông Nam Á vào năm 2045, nhiều ý kiến chuyên gia đề xuất cần điều chỉnh tiêu chí sản phẩm công nghiệp chủ lực theo hướng lượng hóa năng lực công nghệ, bao gồm mức độ tự động hóa, robot, IoT, MES/ERP; năng lực R&D, sở hữu trí tuệ; tham gia chuỗi cung ứng quốc tế; tỷ lệ nội địa hóa và tuân thủ ESG. Sản phẩm công nghiệp chủ lực không chỉ dừng ở danh hiệu vinh danh, mà cần được coi là công cụ chiến lược điều tiết và dẫn dắt phát triển công nghiệp Thủ đô.
Đồng thời, cần linh hoạt tiêu chí doanh thu để phù hợp với doanh nghiệp công nghệ cao, bán dẫn, công nghệ lõi; gắn tiêu chí với các ưu đãi thực chất về vốn, đất đai, mua sắm công, xúc tiến quốc tế; triển khai cơ chế đồng tài trợ cho chuyển đổi số và R&D.
Với những giải pháp tích cực hỗ trợ doanh nghiệp, có nhiều cơ sở kỳ vọng hiện thực hóa mục tiêu đưa Hà Nội trở thành trung tâm công nghiệp công nghệ cao của khu vực Đông Nam Á vào năm 2045.
Thanh Hiền /Hànộimới