Chính phủ Hàn Quốc đang tìm cách xoa dịu căng thẳng với Mỹ sau khi Bộ Năng lượng Mỹ (DOE) đưa Hàn Quốc vào danh sách ''quốc gia nhạy cảm'', động thái có thể ảnh hưởng đến hợp tác khoa học và công nghệ giữa hai nước.
Quyết định này được đưa ra vào tháng 1 dưới thời chính quyền cựu Tổng thống Joe Biden và dự kiến có hiệu lực vào ngày 15/4. Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho biết họ coi vấn đề này là "nghiêm trọng" và sẽ tích cực tham vấn với Washington để ngăn chặn những tác động tiêu cực.
Điều gây tranh cãi là Chính phủ Hàn Quốc dường như không hề hay biết về quyết định của DOE cho đến gần đây. Bộ trưởng Ngoại giao Cho Tae Yul thừa nhận rằng bộ của ông chỉ nhận được thông tin này từ một kênh "không chính thức", thay vì qua một thông báo ngoại giao chính thức từ phía Mỹ.
Điều này dẫn đến chỉ trích trong nước về sự chậm trễ và thiếu chủ động của Chính phủ Hàn Quốc trong vấn đề ngoại giao quan trọng này.
Ảnh minh họa: Quân đội Mỹ
Bộ Năng lượng Mỹ chưa đưa ra lời giải thích chính thức về lý do Hàn Quốc bị đưa vào danh sách, nhưng theo một số chuyên gia, quyết định này có thể liên quan đến những phát biểu của Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol và các quan chức cấp cao về khả năng Seoul phát triển vũ khí hạt nhân.
Tổng thống Yoon Suk Yeol và Bộ trưởng Quốc phòng khi đó là ông Kim Yong Hyun từng đề cập đến khả năng Hàn Quốc theo đuổi vũ khí hạt nhân do lo ngại về chương trình hạt nhân của Triều Tiên và mức độ cam kết của Mỹ đối với an ninh khu vực.
Tuy nhiên, vào năm 2023, sau khi đàm phán với Mỹ, Seoul đã cam kết không phát triển bom nguyên tử và tuân thủ Hiệp ước Không phổ biến Vũ khí Hạt nhân (NPT). Đổi lại, Mỹ hứa cung cấp cho Hàn Quốc nhiều thông tin hơn về chiến lược ngăn chặn hạt nhân của mình.
Mặc dù vậy, phát ngôn gần đây của Ngoại trưởng Cho Tae Yul vào tháng trước cho thấy vấn đề này vẫn chưa hoàn toàn được khép lại. Ông nói rằng "vũ khí hạt nhân không nằm ngoài bàn thảo", ngụ ý rằng Hàn Quốc vẫn để ngỏ khả năng này trong tương lai. Những tuyên bố như vậy có thể là một trong những lý do khiến Mỹ đưa Hàn Quốc vào danh sách "quốc gia nhạy cảm".
Daryl Kimball, Giám đốc điều hành Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí, nhận định rằng động thái của DOE là "bước đi thận trọng" để đảm bảo Hàn Quốc không yêu cầu Mỹ cho phép làm giàu uranium hoặc tái chế nhiên liệu hạt nhân – những công nghệ có thể sử dụng để sản xuất vũ khí hạt nhân.
Bộ Năng lượng Mỹ khẳng định rằng việc liệt Hàn Quốc vào danh sách "quốc gia nhạy cảm" không đồng nghĩa với việc áp đặt lệnh cấm hợp tác khoa học và công nghệ song phương. Tuy nhiên, điều này có thể làm cho các dự án hợp tác trong các lĩnh vực như năng lượng hạt nhân, trí tuệ nhân tạo và công nghệ lượng tử gặp nhiều trở ngại hơn, khi các chuyến thăm hoặc hoạt động nghiên cứu chung có thể phải trải qua quá trình đánh giá nghiêm ngặt hơn từ phía Mỹ.
Trong bối cảnh đó, Chính phủ Hàn Quốc đang khẩn trương tìm cách đàm phán để điều chỉnh danh sách này nhằm tránh làm suy yếu mối quan hệ chiến lược với Mỹ. Một quan chức Bộ Ngoại giao Hàn Quốc cho biết họ sẽ tiếp tục liên lạc với các quan chức cấp cao tại DOE, Bộ Ngoại giao Mỹ và các cơ quan liên quan khác để giải quyết vấn đề này.
Ngọc Ánh (Yonhap, Reuters)
Nhà báo và Công luận