Sự trở lại của ông Donald Trump trên cương vị tổng thống Mỹ đặt ra hàng loạt thách thức mới cho Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) trong việc điều hành chính sách tiền tệ.
Chủ tịch Fed Jerome Powell. (Ảnh: Bloomberg)
Fed đã gặt hái những thành công đáng kể trong việc duy trì ổn định kinh tế những năm gần đây. Tuy nhiên, thành tựu này có thể bị lung lay khi ông Trump chính thức trở lại Nhà Trắng. Các chính sách dự kiến của ông, bao gồm trục xuất người nhập cư và áp đặt thuế quan, được dự đoán sẽ gây lạm phát.
Nhưng cũng có khả năng đây chỉ là chiến thuật đàm phán. Theo ông Ellis Tallman, cựu Phó chủ tịch Fed chi nhánh Cleveland, chính sự không chắc chắn này khiến việc hoạch định chính sách tiền tệ trở nên khó khăn hơn.
Fed luôn dựa vào đội ngũ chuyên gia để dự báo tác động kinh tế, xây dựng dự báo cơ sở và kịch bản rủi ro. Sự khó lường trong chính sách của ông Trump đang gây khá nhiều khó khăn. Kinh nghiệm từ nhiệm kỳ trước cho thấy Fed phải rất linh hoạt trong quá trình hoạch định chính sách.
Ví dụ, năm 2016, nhóm của ông David Wilcox, khi đó là Giám đốc bộ phận nghiên cứu và thống kê của Fed, dự đoán ông Trump sẽ theo đuổi việc cắt giảm thuế, nhưng không biết thuế sẽ được cắt giảm như thế nào.
Ban đầu nhóm ông xây dựng mô hình dự báo dựa trên giả định cắt giảm thuế sẽ tập trung vào cá nhân. Nhưng sau đó, quá trình lập pháp cho thấy việc này lại ưu tiên doanh nghiệp, do đó Fed phải điều chính mô hình dự báo của mình.
Vì thế, ông Wilcox, người từng cố vấn cho Chủ tịch Fed Jerome Powell, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cập nhật dự báo dựa trên thực tế.
Tuy nhiên, việc dự đoán chính sách của ông Trump trong nhiệm kỳ này còn khó khăn hơn do sự khác biệt đáng kể so với nhiệm kỳ trước. Phạm vi các khả năng quá rộng khiến việc thu hẹp và dự báo trở nên phức tạp, gây khó khăn cho việc xây dựng lộ trình chính sách tiền tệ.
Việc cập nhật mô phỏng hiện có là cần thiết, nhưng các quan chức Fed có quan điểm khác nhau về thời điểm bắt đầu xây dựng các mô hình dự báo mới.
Thống đốc Fed Chris Waller tin rằng các chính sách liên quan đến thuế quan, nhập cư và bãi bỏ quy định khả năng cao sẽ xảy ra, nhưng rất khó để chuyển chúng thành những con số cụ thể như lạm phát, thất nghiệp và tăng trưởng GDP.
Chủ tịch Fed chi nhánh Atlanta Raphael Bostic lại thận trọng hơn, khi cho rằng không nên xây dựng mô hình mới ngay, do tính biến động của chính sách. Ông muốn tập trung nguồn lực vào những vấn đề khả thi nhất.
Ngược lại, Chủ tịch Fed St. Louis Alberto Musalem cho rằng không thể chờ đến khi mọi bất định được giải quyết. Nhóm của ông đã mô phỏng các cấu hình thuế quan khác nhau để đánh giá tác động.
Về phía mình, Chủ tịch Jerome Powell tỏ ra thận trọng, khẳng định Fed không dự đoán hay suy đoán về chính sách của ông Trump.
Tuy nhiên, Fed không thể hoàn toàn thụ động, bởi quyết định lãi suất hiện tại có thể mất nhiều năm mới tác động đến nền kinh tế. Điều này có nghĩa là việc hạ lãi suất hơn nữa có thể làm trầm trọng thêm lạm phát nếu chính sách của ông Trump kích thích lạm phát tăng.
Biên bản cuộc họp tháng 12/2024 của Fed đã phản ánh tình thế khó xử này, khi nêu rõ khó khăn trong việc dự báo do sự bất định về chính sách thương mại, nhập cư, tài khóa và quy định.
Các đề xuất thuế quan của ông Trump, bao gồm 20% lên hàng hóa Canada và Mexico, 60% lên hàng hóa Trung Quốc và 10% lên tất cả hàng nhập khẩu, cùng với việc đe dọa áp thuế 100% lên các nước BRICS, gây thêm khó khăn cho việc dự báo, do thời điểm và cách thức thực hiện chưa rõ ràng.
Khả năng ông Trump áp thuế quan mà không cần Quốc hội chấp thuận cũng là một yếu tố phức tạp, vì nhiều thay đổi chính sách có thể xảy ra bất chợt.
Theo ông Steven Kamin, chuyên gia tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, ngay cả khi chính sách thuế quan rõ ràng hơn, tác động của chúng lên nền kinh tế vẫn chưa chắc chắn.
Theo ông, chuẩn bị là cần thiết, nhưng hành động ngay là quá sớm. Chủ tịch Fed Cleveland Beth Hammack cũng lo ngại về việc thuế quan có thể được áp dụng vào các thời điểm khác nhau, với những mặt hàng và quốc gia khác nhau, gây khó khăn cho việc phân tích lạm phát.
Tóm lại, sự trở lại của ông Trump đặt ra thách thức lớn cho Fed. Cân nhắc giữa hành động và chờ đợi là bài toán nan giải cho Chủ tịch Powell.
Khánh Ly (TTXVN)
Doanh Nhân Việt Nam