Thời gian gần đây, an toàn thực phẩm trở thành mối quan tâm hàng đầu tại Việt Nam, khi thực phẩm quá hạn liên tiếp bị lực lượng chức năng các tỉnh phát hiện và thu giữ, cảnh báo nguy cơ với người tiêu dùng.
Mặc dù pháp luật đã quy định rõ ràng về hạn sử dụng và trách nhiệm của doanh nghiệp, nhiều vụ việc vẫn được phát hiện, gây lo ngại về sức khỏe cộng đồng. Một trong những ví dụ điển hình nhất trong năm 2025 là vụ việc liên quan đến Công ty TNHH Thực phẩm Quỳnh Hương tại Hà Nội.
Vào ngày 11/8/2025, Đội Quản lý Thị trường (QLTT) số 10 thuộc Chi cục QLTT Hà Nội đã phối hợp với Công an xã Quang Minh tiến hành kiểm tra kho lạnh HPC Kiên Cường, thuộc Khu công nghiệp Quang Minh. Tại đây, lực lượng chức năng phát hiện 786 thùng carton, mỗi thùng 20 kg, tổng cộng khoảng 15.720 kg xương lưng lợn đông lạnh. Trên bao bì ghi hạn sử dụng từ 16/2/2022, tức lô hàng này đã hết hạn từ 16/2/2024. Phần lớn số hàng này vẫn còn trong kho, nhưng công ty đã bán ra thị trường khoảng 10 thùng (tương đương 200 kg) trước khi bị kiểm tra.
Vụ việc tại Quỳnh Hương không chỉ nghiêm trọng về khối lượng hàng hóa hơn 15 tấn mà còn đặt ra câu hỏi về mức độ giám sát của doanh nghiệp và các kho lạnh. Khi thực phẩm hết hạn, nguy cơ sinh vi khuẩn, chất bảo quản phân hủy, và suy giảm dinh dưỡng tăng cao. Nếu tiêu thụ, người dùng có thể đối mặt với ngộ độc, rối loạn tiêu hóa, hoặc những hậu quả lâu dài cho sức khỏe.
Thực phẩm quá hạn sử dụng bị thu giữ tại Hà Nội. Ảnh: Chi cục QLTT Hà Nội
Đây không phải là trường hợp cá biệt. Đội QLTT số 15 tại Hà Nội cũng liên tiếp phát hiện và xử lý nhiều vụ vi phạm: các lô thực phẩm nhập lậu, không rõ nguồn gốc hoặc quá hạn sử dụng, với tổng trị giá hàng hóa lên tới hơn 338 triệu đồng. Những vụ việc này cho thấy lỗ hổng trong quản lý chuỗi cung ứng thực phẩm, từ kho lưu trữ đến điểm bán lẻ, đồng thời nhắc nhở doanh nghiệp phải nâng cao trách nhiệm và ý thức tuân thủ quy định pháp luật.
Hay tại tỉnh Quảng Bình trước đây, lực lượng QLTT đã tiến hành kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong kinh doanh hàng hóa đối với hộ kinh doanh có địa chỉ tại số 64 Hoàng Kế Viêm. Tại đây, lực lượng chức năng phát hiện nhiều hàng hóa nhập lậu, quá hạn sử dụng.
Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện số hàng hóa gồm 235 gói thực phẩm các loại như xúc xích, chả cốm, cá viên, dồi sụn non, gà popcorn chiên giòn, đùi gà chiên giòn sản xuất tại Việt Nam đã quá hạn sử dụng theo thông tin về hạn sử dụng được thể hiện trên từng sản phẩm; 420 gói mỳ Spagetti do nước ngoài sản xuất không có hóa đơn, chứng từ chứng minh tính hợp pháp của hàng hóa, được xem là hàng hóa nhập lậu.
Tương tự tại Huế, tổ công tác thuộc Phòng Cảnh sát kinh tế Công an thành phố Huế đã tiến hành kiểm tra kho hàng do bà Nguyễn Thị Sương (sinh năm 1979) làm chủ. Qua kiểm tra, phát hiện tại kho hàng có lưu trữ hàng hóa để buôn bán có dấu hiệu vi phạm về vệ sinh an toàn thực phẩm gồm các sản phẩm thịt lợn, thịt gà các loại với số lượng lớn khoảng 1,8 tấn. Tại thời điểm kiểm tra, chủ cơ sở kinh doanh không xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ, không có giấy tờ chứng nhận đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Đặc biệt, nhiều sản phẩm đã quá hạn sử dụng nhiều năm, có dấu hiệu đổi màu, bốc mùi hôi thối.
Nguy hại từ thực phẩm quá hạn
Theo ông Dương Mạnh Hùng – Chi cục phó Chi cục QLTT Hà Nội, kinh doanh hoặc lưu giữ thực phẩm quá hạn là hành vi vi phạm nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ lớn cho sức khỏe cộng đồng. Lực lượng QLTT sẽ kiên quyết xử lý những trường hợp này nhằm bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.
Với khối lượng lớn thực phẩm quá hạn, việc tiêu hủy là giải pháp duy nhất đảm bảo an toàn. Tuy nhiên người tiêu dùng cũng cần chủ động bảo vệ sức khỏe của mình. Nên kiểm tra hạn sử dụng trước khi mua, đặc biệt với thực phẩm đông lạnh, đóng gói sẵn. Xem kỹ nhãn mác, nguồn gốc sản phẩm, bao gồm nơi sản xuất và hạn sử dụng. Báo cáo cơ quan chức năng nếu phát hiện thực phẩm nghi vi phạm an toàn, chẳng hạn QLTT. Mua tại các cửa hàng uy tín, có điều kiện bảo quản tốt và minh bạch nguồn gốc sản phẩm.
Về phía doanh nghiệp và cơ quan chức năng, việc tăng cường giám sát, kiểm tra định kỳ kho lạnh, cửa hàng và chuỗi cung ứng thực phẩm là cần thiết. Doanh nghiệp cần xây dựng quy trình kiểm tra hàng tồn, kịp thời loại bỏ hoặc tiêu hủy các lô hàng hết hạn. Cơ quan quản lý cũng nên duy trì chế độ kiểm tra nghiêm ngặt, đặc biệt với mặt hàng tiềm ẩn rủi ro cao, nhằm ngăn chặn nguy cơ thực phẩm quá hạn xâm nhập thị trường.
Một số vụ việc trên chính là lời cảnh báo rõ ràng về việc an toàn thực phẩm không thể xem nhẹ. Việc để tồn kho thực phẩm quá hạn không chỉ vi phạm pháp luật mà còn đe dọa sức khỏe cộng đồng. Nếu doanh nghiệp, cơ quan quản lý và người tiêu dùng cùng phối hợp, tuân thủ các quy định, thị trường thực phẩm Việt Nam sẽ trở nên an toàn, minh bạch và bền vững hơn.
Ngày sản xuất và hạn sử dụng hàng hóa: Những quy định về ngày sản xuất và hạn sử dụng của hàng hóa
Theo Điều 14 Nghị định 43/2017/NĐ-CP, phụ lục III ban hành kèm theo Nghị định 43/2017/NĐ-CP và Điều 13 Thông tư 05/2019/TT-BKHCN, ngày sản xuất và hạn sử dụng là những thông tin bắt buộc phải ghi trên nhãn hàng hóa, giúp người tiêu dùng nhận biết chất lượng và an toàn thực phẩm. Ngày sản xuất là mốc thời gian hoàn thành công đoạn cuối cùng để hoàn thiện một hàng hóa hoặc lô hàng hóa. Hạn sử dụng hay hạn dùng là mốc thời gian ấn định cho việc sử dụng hàng hóa. Sau thời điểm này, hàng hóa không còn giữ được đầy đủ các đặc tính chất lượng vốn có và không nên tiêu thụ.
Hạn sử dụng có thể được thể hiện bằng khoảng thời gian tính từ ngày sản xuất hoặc bằng ngày, tháng, năm cụ thể. Trong trường hợp chỉ ghi tháng và năm, hạn sử dụng được tính đến ngày cuối cùng của tháng hết hạn.
Nguyên tắc ghi nhãn, ngày sản xuất và hạn sử dụng phải ghi theo thứ tự ngày, tháng, năm của lịch dương. Nếu thứ tự khác, phải có chú thích bằng tiếng Việt. Mỗi số chỉ ngày, tháng, năm ghi bằng hai chữ số, riêng số năm có thể ghi bằng bốn chữ số. Ngày, tháng, năm của một mốc thời gian phải được ghi trên cùng một dòng. Trường hợp chỉ ghi tháng sản xuất, ghi theo thứ tự tháng, năm; nếu chỉ ghi năm sản xuất, ghi bằng bốn chữ số năm dương lịch. Các cụm từ “ngày sản xuất”, “hạn sử dụng” hoặc “hạn dùng” trên nhãn có thể ghi đầy đủ hoặc viết tắt bằng chữ in hoa: NSX, HSD, HD.
Trường hợp đặc biệt, nếu hàng hóa thuộc danh mục bắt buộc ghi ngày sản xuất và hạn sử dụng theo Phụ lục I của Nghị định 43/2017/NĐ-CP. Nếu nhãn đã ghi ngày sản xuất, hạn sử dụng có thể ghi bằng khoảng thời gian kể từ ngày sản xuất. Nếu nhãn đã ghi hạn sử dụng, ngày sản xuất có thể ghi bằng khoảng thời gian trước hạn sử dụng. Đối với hàng hóa san chia, sang chiết, nạp hoặc đóng gói lại, nhãn phải thể hiện ngày san chia, sang chiết, nạp hoặc đóng gói lại. Hạn sử dụng của sản phẩm này phải tính từ ngày sản xuất ghi trên nhãn gốc, để đảm bảo thông tin chính xác và an toàn cho người tiêu dùng
Những quy định này không chỉ giúp người tiêu dùng dễ dàng theo dõi hạn sử dụng mà còn là cơ sở pháp lý quan trọng để doanh nghiệp tuân thủ khi sản xuất, đóng gói và lưu thông hàng hóa trên thị trường. Việc hiểu rõ ngày sản xuất và hạn sử dụng cũng giúp người tiêu dùng tránh mua nhầm hàng quá hạn, bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình
An Dương (T/h) /Chất lượng Việt Nam