Trong bối cảnh lãi suất ngân hàng giảm, Chính phủ triển khai các chương trình hỗ trợ tín dụng ưu đãi, nhiều người kỳ vọng thị trường bất động sản sẽ sôi động và nhu cầu vay vốn mua nhà sẽ gia tăng. Tuy nhiên, thực tế lại không hoàn toàn như vậy. Mặc dù lãi suất vay mua nhà hiện nay đã thấp hơn so với trước, song người dân vẫn không mặn mà với việc vay vốn ngân hàng để sở hữu nhà. Vậy đâu là nguyên nhân khiến người dân vẫn chưa sẵn sàng đón nhận những gói vay ưu đãi này?
Vì sao người dân không mặn mà vay vốn giá rẻ mua nhà?
Giá nhà vẫn quá cao
Một trong những nguyên nhân lớn nhất khiến người dân không mặn mà vay vốn mua nhà là mức giá bất động sản vẫn ở mức quá cao, đặc biệt là tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM. Dù lãi suất vay vốn có thể giảm, nhưng giá nhà tăng chóng mặt trong những năm qua khiến việc sở hữu một căn nhà trở nên xa vời đối với đại bộ phận người dân.
Mặc dù các chương trình hỗ trợ lãi suất ưu đãi có thể giúp giảm bớt gánh nặng tài chính trong ngắn hạn, song giá trị tài sản vẫn là một yếu tố quyết định. Nếu mức thu nhập bình quân của người dân không thể theo kịp tốc độ tăng giá bất động sản, thì việc vay vốn trở thành một gánh nặng lâu dài thay vì là cơ hội sở hữu nhà.
Khó khăn trong việc chứng minh thu nhập và hồ sơ tín dụng
Việc vay vốn mua nhà không phải lúc nào cũng dễ dàng, nhất là khi các ngân hàng yêu cầu người vay có thu nhập ổn định và hồ sơ tín dụng tốt. Dù có mức lãi suất thấp, nhưng rất nhiều người dân không thể đáp ứng được các yêu cầu khắt khe này. Đặc biệt là đối với những người có thu nhập không ổn định hoặc đang làm việc trong khu vực phi chính thức, việc vay vốn ngân hàng trở thành một thách thức lớn.
Bên cạnh đó, quá trình xét duyệt vay vốn ngân hàng thường rất phức tạp, cần nhiều giấy tờ, thủ tục, khiến người dân cảm thấy ngại ngần hoặc thiếu kiên nhẫn. Điều này khiến họ e dè và đôi khi quyết định từ bỏ ý định vay mua nhà, thay vào đó là tìm kiếm các giải pháp khác như thuê nhà hoặc tiết kiệm lâu dài để tự mua nhà mà không phải vay mượn.
Lo ngại về khả năng trả nợ dài hạn
Mặc dù lãi suất vay vốn có giảm, nhưng thời gian vay mua nhà thường kéo dài từ 15 đến 30 năm. Với số tiền vay lớn, người vay phải chịu một khoản trả nợ hàng tháng khá cao, điều này khiến nhiều người lo ngại về khả năng chi trả trong tương lai, đặc biệt là khi nền kinh tế không ổn định, tỷ lệ thất nghiệp có thể tăng cao, hoặc mức thu nhập không thể duy trì lâu dài.
Sự không chắc chắn về tình hình kinh tế trong tương lai khiến người dân không dám "liều" vay tiền ngân hàng, nhất là khi bản thân họ chưa có sự chuẩn bị tài chính vững vàng. Hơn nữa, sự bấp bênh của nền kinh tế có thể khiến nhiều người dân không tin vào sự ổn định của các chương trình tín dụng ưu đãi, lo ngại rằng lãi suất sẽ thay đổi trong tương lai và gây khó khăn trong việc trả nợ.
Tại các ngân hàng thương mại, từ đầu tháng 11, mặt bằng lãi suất cho vay mua nhà hiện dao động ở mức 4,6 - 9,5%/năm. Sau thời gian ưu đãi, lãi suất thả nổi đối với cho vay nhóm khách hàng có khoản vay cũ tại nhiều ngân hàng hầu hết lên đến trên 11,7%/năm.
Ngân hàng Agribank có mức lãi suất cố định trong 6 tháng đầu tiên là 6%/năm; 6,5%/năm cố định 12 tháng đầu hoặc 7%/năm cố định 24 tháng đầu.
Lãi suất ưu đãi vay mua nhà tại BIDV 5,2%/năm áp dụng cho 6 tháng đầu tiên hoặc lãi suất 6%/năm cố định trong 24 tháng đầu. Sau ưu đãi, lãi suất vay mua nhà sẽ thả nổi và được tính bằng mức lãi suất huy động 12 tháng cộng biên độ 4%.
VietinBank đưa ra gói vay để xây dựng, sửa chữa nhà với lãi suất: cố định 6%/năm trong 12 tháng đầu; cố định 6,5%/năm trong 18 tháng, cố định 6,7%/năm trong 24 tháng đầu, hoặc cố định 8,2%/năm trong 36 tháng đầu.
Gói vay mua nhà đất tại Vietcombank với lãi suất cũng khá hấp dẫn, cụ thể như: Chỉ từ 5,5%/năm trong 6 tháng đầu tiên với các khoản vay dưới 24 tháng, từ 5,7%/năm trong 12 tháng đầu tiên với những khoản vay trên 24 tháng, 6,5%/năm cố định trong 2 năm đầu tiên.
Đáng chú ý, về phía các ngân hàng thương mại cổ phần cũng tung ra nhiều gói vay hấp dẫn. Điển hình như VPBank, khách hàng có thể hưởng lãi suất cố định 4,6%/năm trong 3 tháng đầu hoặc 5,9%/năm trong 6 tháng đầu.
Theo các chuyên gia, mặc dù mức lãi suất vay mua nhà hấp dẫn, song người vay cần lưu ý bởi mức ưu đãi này chỉ áp dụng trong ngắn hạn, hết thời gian ưu đãi sẽ thả nổi theo lãi suất thị trường. Do đó, bên cạnh việc so sánh lãi suất vay mua nhà các ngân hàng để lựa chọn gói vay phù hợp, người mua hãy cân nhắc kỹ về dòng tiền và khả năng trả nợ.
Bên cạnh đó, mặc dù các ngân hàng và tổ chức tín dụng đã triển khai nhiều gói vay ưu đãi, nhưng trên thực tế, việc tiếp cận các sản phẩm vay vốn này không phải lúc nào cũng dễ dàng. Các gói vay ưu đãi thường chỉ dành cho một nhóm đối tượng nhất định, chẳng hạn như những người mua nhà lần đầu hoặc các hộ gia đình có thu nhập ổn định. Những người vay vốn lần đầu hoặc những đối tượng không thuộc diện ưu tiên có thể gặp khó khăn trong việc tiếp cận các gói vay này.
Hơn nữa, không phải ai cũng hiểu rõ về các chính sách vay vốn, các điều kiện đi kèm, dẫn đến việc họ không sử dụng được những ưu đãi này, hoặc đơn giản là cảm thấy quá phức tạp khi phải làm thủ tục vay vốn.
Tiến Hoàng /Kinh tế và Đồ uống