Sự trở lại của nguồn gạo từ Ấn Độ có thể buộc các quốc gia như: Pakistan, Thái Lan, Việt Nam phải điều chỉnh giá để cạnh tranh, điều này làm giảm nhiệt giá gạo trên thị trường toàn cầu.
Trong một thông báo mới đây, Tổng cục Ngoại thương Ấn Độ (DGFT) cho biết: “Chính sách xuất khẩu gạo trắng non - basmati (gạo xát một phần hoặc xát toàn bộ, đã đánh bóng hoặc xát qua)… được sửa đổi từ cấm thành tự do, chịu mức sàn xuất khẩu (MEP) là 490 USD/tấn có hiệu lực ngay lập tức và cho đến khi có lệnh mới.”
Quyết định này cho phép các công ty bán gạo trắng non-basmati ra thị trường thế giới sau một loạt các động thái nhằm nới lỏng các hạn chế xuất khẩu đối với các loại gạo basmati và gạo đồ. Mới đây, Ấn Độ cũng đã giảm thuế xuất khẩu gạo đồ xuống còn 10% từ mức 20% trước đó.
Ấn Độ hiện có nguồn cung gạo dồi dào với dự trữ lên đến 32,3 triệu tấn, tăng 39% so với năm trước. Ấn Độ ‘bật đèn xanh’ cho việc xuất khẩu gạo trắng non-basmati trở lại trong bối cảnh gạo tồn kho ở nước này đang tăng vọt và nông dân chuẩn bị thu hoạch vụ mùa mới trong vài tuần tới.
Những tác động đối với Việt Nam
Sự trở lại của nguồn gạo từ Ấn Độ có thể buộc các quốc gia như: Pakistan, Thái Lan, Việt Nam phải điều chỉnh giá để cạnh tranh, điều này làm giảm nhiệt giá gạo trên thị trường toàn cầu.
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), giá gạo 5%/tấn của Việt Nam hiện còn 560 USD/tấn, giảm 20 USD so với tuần trước. Tương tự, giá gạo của Thái Lan cũng giảm về mức 550 USD/tấn, mức thấp nhất trong hơn một năm qua. Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam nhận định, việc Ấn Độ quay lại thị trường sẽ gây áp lực giảm giá lên các loại gạo phổ thông như gạo 5% và 25% tấm của Việt Nam. Tuy nhiên, giá gạo Việt Nam khó có thể giảm về dưới 500 USD/tấn do nguồn cung nội địa không dồi dào, đặc biệt trong bối cảnh vụ mùa Thu Đông năm nay bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, làm giảm năng suất.
Ảnh minh họa
Mới đây, Việt Nam đã trúng thầu 2 lô gạo với số lượng gần 60.000 tấn, trong đợt mở thầu gạo tháng 9 của Indonesia với giá trúng thầu là 548 USD/tấn, giảm 32 USD so với tuần trước. Mặc dù giá giảm, nhưng nhu cầu từ các thị trường chủ lực như Philippines, Indonesia và Malaysia vẫn giữ ở mức cao, tạo áp lực cầu lớn cho gạo Việt Nam.
Báo cáo của Tổng cục Hải quan cho thấy, đến giữa tháng 9/2024, tổng khối lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam đạt gần 6,5 triệu tấn với trị giá trên 4 tỷ USD, tăng 6,2% về lượng và 21,2% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Với kết quả này, Việt Nam đã hoàn thành hơn 80% kế hoạch xuất khẩu năm và dự kiến đạt mục tiêu 7,6 triệu tấn gạo trong năm nay.
Hiện tại đang vào cuối vụ Hè Thu, lượng gạo tồn kho của doanh nghiệp Việt Nam không còn nhiều. Trong khi đó, theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo trên thị trường thế giới cũng đang ở mức thấp.
Trước đó, ông Đỗ Hà Nam - Phó Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam - cho hay, Ấn Độ gỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo việc này cũng sẽ không gây tác động nhiều lên giá lúa gạo xuất khẩu trong nước. Bởi giống lúa của Ấn Độ khác với Việt Nam. Gạo Ấn Độ chủ yếu là gạo phẩm cấp thấp và xuất khẩu sang thị trường châu Phi. Còn tại Việt Nam, phần lớn diện tích đã được bà con chuyển sang trồng các giống lúa chất lượng cao và phân khúc thị trường xuất khẩu khác của Ấn Độ.
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, năm 2024, sản xuất lúa gạo ước đạt khoảng 43,4 triệu tấn thóc, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia và có thể dành khoảng 7,6 triệu tấn gạo cho xuất khẩu. Trong đó, nhóm gạo chất lượng cao khoảng 3,2 triệu tấn, nhóm gạo thơm, đặc sản đạt 2,5 triệu tấn; nhóm gạo chất lượng trung bình đạt 1,15 triệu tấn; nhóm nếp đạt 0,75 triệu tấn.
Theo ông Nguyễn Như Cường - Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) - đến thời điểm này, chúng ta xuất khẩu được khoảng 7 tấn gạo, lượng gạo xuất khẩu còn ở vụ Thu Đông và một ít ở vụ Đông Xuân sớm, số lượng không còn nhiều. Ngoài ra, còn lượng gạo trong kho của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, phân khúc gạo Ấn Độ khác với phân khúc gạo Việt Nam, do đó, mức độ ảnh hưởng từ việc Ấn Độ nới xuất khẩu là có tuy nhiên không ảnh hưởng nhiều đến thị trường gạo của Việt Nam từ nay đến cuối năm.
Hiện, nhu cầu nhập khẩu từ các khách hàng truyền thống của Việt Nam như: Philippines, Indonesia, Trung Quốc, Ghana, Malaysia, Singapore... ở mức cao và tăng lên. Ngoài ra, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cũng đang tích cực mở rộng sang các thị trường mới như: Trung Đông, châu Phi, Nam Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản...
Theo dự báo, thế giới sẽ thiếu hụt 7 triệu tấn gạo trong năm nay. Với việc Ấn Độ gỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu gạo, các chuyên gia cũng cho rằng, xu hướng thị trường từ nay đến cuối năm, giá gạo Việt Nam khó có thể xuống sâu hơn, bởi nhu cầu tại nhiều thị trường vẫn đang tăng. Vì vậy, xuất khẩu gạo của Việt Nam năm 2024 dự báo sẽ vượt con số 5 tỷ USD.
Hiện, Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã đề xuất thành lập Hội đồng Lúa gạo quốc gia. Hội đồng là tổ chức phối hợp liên ngành, tham mưu giúp Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu, chỉ đạo, phối hợp giải quyết các vấn đề quan trọng, liên ngành đối với sự phát triển ngành hàng lúa gạo.
Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 11888:2017 về gạo trắng
Tiêu chuẩn này do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố. Theo hướng dẫn tại tiêu chuẩn thì chỉ tiêu cảm quan của gạo trắng phải có màu trắng đặc trưng, mùi vị đặc trưng từng giống, không có mùi lạ, không được có côn trùng sống nhìn thấy bằng mắt thường.
Sử dụng phụ gia theo quy định hiện hành. Gạo trắng không được có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật cấm sử dụng theo quy định hiện hành. Mức giới hạn tối đa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật cho phép có trong gạo trắng theo quy định hiện hành.
Hàm lượng tối đa kim loại nặng trong gạo trắng được quy định: Hàm lượng cadimi, mg/kg mức tối đa là 0,4; hàm lượng asen là 1,0; hàm lượng chì là 0,2mg/kg; hàm lượng độc tố vi nấm aflatoxin B1, μg/kg là 5 và aflatoxin tổng số, μg/kg là 10.
Bảo quản gạo trắng trong kho ở dạng đóng bao để trên bục kê hoặc trong silo, không bảo quản ở dạng đổ rời trên sàn kho. Kho bảo quản phải kín, tránh sự xâm nhập của côn trùng và động vật gây hại. Mái kho, sàn và tường kho đảm bảo chống thấm, chống ẩm. Trước khi chứa gạo, kho phải được quét dọn, làm vệ sinh sạch sẽ; sàn, tường kho, bục kê phải được khử trùng bằng các loại hóa chất được phép sử dụng theo quy định hiện hành.
Lô gạo được xếp cách tường ít nhất là 0,5 m. Khoảng cách giữa hai lô ít nhất là 1 m để thuận tiện cho việc đi lại kiểm tra, lấy mẫu và xử lý. Bao gạo xếp thành từng lô, mỗi lô không quá 300 tấn. Trong mỗi lô, gạo được xếp theo cùng hạng chất lượng, cùng loại bao bì, không chất cao quá 15 lớp. Lô gạo được xếp thẳng hàng, vuông góc với sàn kho để không bị đổ. Thường xuyên làm vệ sinh nhà kho, vệ sinh các lô hàng, môi trường xung quanh kho; không để nước đọng xung quanh nhà kho. Phương tiện vận chuyển gạo trắng phải đảm bảo duy trì chất lượng của sản phẩm. Không vận chuyển gạo trắng lần với các hàng hóa khác có thể ảnh hưởng đến chất lượng của gạo.
Khánh Mai (t/h) /Chất lượng Việt Nam