Năm 2025 hứa hẹn sẽ là một năm đầy triển vọng đối với hoạt động xuất khẩu của Việt Nam. Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu phục hồi và các hiệp định thương mại tự do (FTA) ngày càng phát huy hiệu quả, xuất khẩu Việt Nam được kỳ vọng tiếp tục ghi nhận những bước tiến trình mới.
Bước vào năm 2025, nền kinh tế thế giới đang trên đà phục hồi vững chắc sau những biến động khó khăn của đại dịch COVID-19 và các cơn khủng hoảng chính trị. Nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường lớn như Mỹ, EU và Trung Quốc dự kiến tăng trưởng tích cực, đặc biệt trong các ngành hàng tiêu dùng, công nghệ và năng lượng sạch. Đây là thời cơ vàng để Việt Nam tiếp tục khẳng định vị trí của một quốc gia xuất khẩu hàng đầu khu vực Đông Nam Á.
Trong nước, các hiệp định thương mại thế hệ mới như EVFTA, CPTPP và RCEP đang giúp Việt Nam mở rộng thị trường và nâng cao khả năng cạnh tranh. Các điều kiện về giảm rào cản kỹ thuật và cam kết hợp lý bền vững đã mang lại những lợi ích cho doanh nghiệp Việt Nam trong việc tiếp cận thị trường quốc tế.
Hoạt động xuất khẩu được dự báo có nhiều thuận lợi trong năm 2025
Theo Báo cáo số 9950/BCT-KHTC ngày 6/12/2024 của Bộ Công Thương gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư về tổng kết tình hình thực hiện Nghị quyết 01/NQ-CP năm 2024 của Chính phủ và đề xuất nội dung đưa vào Nghị quyết năm 2025, 10 tháng năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa sơ bộ đạt 647,87 tỷ USD, tăng 15,8% so với cùng kỳ năm trước, trong đó xuất khẩu tăng 14,9%; nhập khẩu tăng 16,8%.
Cán cân thương mại hàng hóa xuất siêu 23,31 tỷ USD, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế, đồng thời hỗ trợ lớn cho cán cân thanh toán quốc tế. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 19,61 tỷ USD; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) xuất siêu 42,92 tỷ USD.
Bộ Công Thương nhận định, trong năm 2025, hoạt động xuất khẩu dự báo có nhiều thuận lợi và dư địa tăng trưởng do lạm phát toàn cầu đã hạ nhiệt, nhu cầu thị trường quốc tế đang trên đà hồi phục theo làn sóng hạ lãi suất của các ngân hàng trung ương; xu hướng lạm phát toàn cầu đang dần hạ nhiệt mặc dù vẫn còn nhiều thách thức; sức ép lên tỷ giá USD/VND giảm khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) cắt giảm lãi suất, góp phần giảm chi phí nhập khẩu.
Sự phục hồi của các thị trường lớn như Mỹ, EU sẽ là động lực quan trọng thúc đẩy xuất khẩu, đặc biệt trong lĩnh vực điện tử, hàng tiêu dùng và dệt may. Ở trong nước, các số liệu vĩ mô trong những tháng gần đây về tăng trưởng GDP, chỉ số sản xuất công nghiệp, chỉ số quản trị mua hàng, đơn hàng xuất khẩu,… cũng cho thấy bức tranh xuất khẩu khả quan. Cộng đồng doanh nghiệp đang quyết tâm tận dụng đà tăng trưởng xuất khẩu với lợi thế về thị trường, nhất là các FTA thế hệ mới.
Bên cạnh những thuận lợi, hoạt động xuất nhập khẩu cũng còn đối diện với một số khó khăn thách thức. Theo đó, năm 2025, diễn biến địa chính trị thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường, nhiều yếu tố bất định. Các nước phát triển quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề phát triển bền vững, an toàn cho người tiêu dùng tạo nên những tiêu chuẩn, quy định mới liên quan đến chuỗi cung ứng, nguyên liệu, lao động, môi trường khắt khe hơn đối với các sản phẩm nhập khẩu.
Bên cạnh đó, nếu những chính sách mới của Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump có hiệu lực, dự báo sẽ dẫn đến những tác động sâu rộng đối với nền kinh tế thế giới và Việt Nam do các quan điểm cứng rắn, mang tính bảo hộ cao có thể làm gia tăng các rào cản thuế quan và phi thuế quan đối với hàng hóa của nước ta.
Trong nước, các doanh nghiệp xuất khẩu vẫn phải đối mặt với việc nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm. Mặc dù Việt Nam có nhiều lợi thế về lao động và nguyên liệu, phần lớn hàng hóa xuất khẩu vẫn nằm trong phân khúc giá trị thấp, chủ yếu là gia công và chế độ sơ cấp. Điều này tạo ra các sản phẩm khó cạnh tranh với các đối thủ mạnh như Trung Quốc, Ấn Độ hay Thái Lan trong thời gian dài.
Áp lực từ các môi trường kỹ thuật và tiêu chuẩn cũng là một rào cản lớn. Các thị trường cao cấp như EU và Mỹ ngày càng siết chặt yêu cầu về chất lượng sản phẩm, truy xuất nguồn gốc và giảm phát thải carbon. Đối với nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa, việc đáp ứng những tiêu chuẩn này Yêu cầu chi phí đầu tư lớn và thời gian thích nghi không ngắn.
Ngoài ra, biến đổi khí hậu tiếp tục là yếu tố không thể chuyển tiếp trước đó. Các ngành sản xuất khẩu chủ lực như nông sản, thủy sản và dệt có thể đang chịu ảnh hưởng nghiêm trọng từ thời tiết cực đoan, nguồn nước suy giảm và nguy cơ mất mùa.
Bộ Công Thương đặt mục tiêu xuất khẩu năm 2025 tăng khoảng 6% so với năm 2024. Để đạt được mục tiêu đặt ra, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục theo dõi thông tin kịp thời cho các hiệp hội ngành hàng và các doanh nghiệp về những diễn biến của thị trường xuất khẩu để kịp thời điều chỉnh kế hoạch sản xuất phù hợp, định hướng tìm kiếm đơn hàng từ các thị trường; duy trì đều đặn các hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài.
Chỉ đạo hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài thường xuyên cập nhật thông tin về tình hình thị trường; các quy định, tiêu chuẩn, điều kiện của thị trường nước ngoài có thể tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu và khuyến nghị đến doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng.
Đẩy mạnh phát triển dịch vụ logistics, tiếp tục triển khai các nhiệm vụ được giao về triển khai thực hiện Kế hoạch nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025.
Tiến Hoàng /Kinh tế và Đồ uống