Theo quan niệm dân gian, vào ngày Mùng 1 Tết Nguyên đán hàng năm thì người Việt thường quan niệm ''Có thờ có thiêng, có kiênh có lành'' để tránh những điều xui xẻo, kém may mắn trong đầu xuân năm mới.
Kiêng mai táng
Vào ngày Mùng 1, gia đình nào có tang cũng sẽ cất khăn tang 3 ngày để tránh xui xẻo. Nếu không may có người nhà mất vào ngày Mùng 1, gia chủ sẽ đợi đến sáng Mùng 2 mới phát tang và mai táng.
Ngoài ra, nếu gia đình người nào có tang trong vòng 3 năm trở lại thì tuyệt đối không nên xông nhà người khác. Theo tục lệ dân gian, người đầu tiên bước vào nhà ngày Mùng 1 sẽ quyết định sự may mắn hoặc xui xẻo của gia đình đó trong một năm. Vì vậy, điều này có thể thu hút những xui xẻo cho gia đình đó.
Kiêng quét nhà ngày Tết chính là một trong những tục lệ đã được lưu truyền lâu đời. Ảnh: sưu tầm
Tránh quét nhà
Kiêng quét nhà ngày Tết chính là một trong những tục lệ đã được lưu truyền lâu đời. Từ những điển tích xưa, người dân quan niệm, quét nhà 3 ngày Tết là quét hết đi tiền tài, may mắn và vận đỏ trong năm mới. Vì thế, trong ngày 30 Tết, dù cho có bận rộn đến đâu đi nữa mọi người cũng sẽ cố gắng dọn dẹp, quét nhà cửa sạch sẽ trước Giao thừa. Nếu nhà bẩn mọi người chỉ nhặt rác chứ không động đến chổi quét nhà.
Ở Nam Bộ, nhiều người còn cho rằng khi đã quét sạch nhà cửa sẽ cất chổi. Nếu gia đình nào mất chổi trong những ngày Tết, cả năm đó sẽ bị trộm vào nhà trộm của cải.
Kiêng chúc Tết người khác khi đang ngủ
Trong trường hợp tới chúc Tết mà gia chủ đang nằm ngủ, tuyệt đối không đánh thức cũng không chúc tụng. Nếu không, lời chúc tốt đẹp lại bị xem như trù ẻo, muốn họ phải nằm li bì trên giường bệnh. Vì thế, nếu có lòng, khách phải đợi đến khi gia chủ ngủ dậy mới nói lời chúc với họ hoặc đợi dịp khác quay trở lại.
Kiêng cho nước, cho lửa
Theo quan niệm dân gian, nước và lửa tượng trưng cho tài lộc, may mắn. Vì vậy, trong ngày Mùng 1 tránh việc đi xin nước, xin lửa và đặc biệt kiêng cho nước, cho lửa. Nếu phạm phải điều này, tức là mất lộc trong cả năm, tiền bạc làm ra cũng không giữ được. Thậm chí, gặp phải điều xui xẻo, tai họa.
Trong tục xưa còn có lệ thuê người gánh nước vào sáng Mùng 1 Tết. Những người gánh nước cũng được mừng tuổi, cả chủ nhà lẫn người gánh thuê cả năm sẽ gặp may mắn.
Kiêng cãi vã, va chạm ngày đầu năm
Vào những ngày Tết, mọi người thường cố giữ hòa khí, không tranh cãi, gắt gỏng để cả năm vui vẻ, hòa thuận và đoàn kết. Những ngày này dù trẻ nhỏ có nghịch ngợm, phạm lỗi, người lớn cũng chỉ cười xòa bỏ qua, tránh quát mắng, lớn tiếng.
Đặc biệt, những người có mâu thuẫn, xích mích từ trước cũng tránh va chạm, gây bất hòa trong những ngày đầu năm.
Ngoài ra, quan niệm dân gian khuyên nên tránh những cảm xúc tiêu cực như khóc lóc, buồn tủi, bực tức vào ngày đầu năm. Nếu bất đắc dĩ phải rơi vào hoàn cảnh không vui, chúng ta nên cố gắng kiềm chế để hưởng thụ một năm mới trọn vẹn niềm vui bên người thân và bạn bè.
Theo quan niệm dân gian, mùng 1 Tết có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Ảnh: sưu tầm
Không vay mượn tiền bạc
Nhiều người cho rằng không nên vay mượn tiền bạc vào những ngày đầu xuân năm mới. Bởi việc vay mượn báo hiệu điềm xấu, sự túng thiếu sẽ đến với người đó trong cả năm tới. Bên cạnh đó, mọi người tránh nhắc nợ nhau vào ngày đầu năm.
Kiêng đóng cửa nhà hay đứng, ngồi chặn trước cửa
Nếu đóng cửa nhà trong ngày Mùng 1 Tết sẽ ngăn chặn những may mắn, vận khí vào gia đình của bạn. Theo quan niệm của người Việt, Mùng 1 là ngày đầu tiên khai lộc của cả năm. Do đó, gia chủ nên mở cửa ra đón những điều may mắn, sinh khí, tài lộc vào nhà.
Tương tự việc đứng hay ngồi án ngữ trước cửa chính trong dịp năm mới là hành động gây phương hại đến vượng khí gia đình. Đỗ xe chắn ngang cửa nhà cũng là điều cấm kỵ ngày Tết.
Kiêng giặt quần áo
Theo quan niệm dân gian, hai ngày đầu năm là ngày sinh thủy thần, do đó kiêng giặt quần áo sẽ giúp tránh mạo phạm thần thánh, dẫn đến xui xẻo. Ngoài ra nên tránh mặc quần áo màu đen - trắng bởi hai màu này tượng trưng cho sự tang tóc, điều xui xẻo. Do đó, vào ngày Tết mọi người thường mặc những bộ quần áo mới với nhiều màu sắc sặc sỡ như đỏ, vàng, mong muốn một năm mới gặp nhiều may mắn, vui vẻ.
Tránh làm đổ, vỡ đồ đạc
Người Việt quan niệm đổ vỡ đồ dùng trong nhà như bát đĩa, ấm chén, gương… trong ngày đầu năm báo hiệu cho sự chia lìa, tan tác nên rất kiêng kỵ.
Ngoài ra, người xưa cũng kiêng sử dụng kim chỉ trong ngày đầu năm với quan niệm việc may vá khiến gia chủ vất vả, khổ sở, chịu cảnh thiếu trước hụt sau. Nhiều người còn cho rằng phụ nữ có thai đụng tới kim chỉ trong ngày mùng 1 Tết sẽ gặp xui cho con.
Kiêng những món ăn xui xẻo
Ngày đầu năm, người Việt thường không bao giờ ăn các món chế biến từ thịt vịt, thịt chó, cá mè, mực, ốc… Theo quan niệm dân gian, những món ăn này sẽ mang tới điềm xấu. Ngoài ra, một số vùng còn kiêng ăn tôm vì sợ đi giật lùi như tôm, từ đó công việc sang năm sẽ lùi chứ không tiến.
Không cắt tóc, cắt móng tay
Theo quan niệm người Việt, cắt tóc hay móng tay, móng chân vào ngày Mùng 1 Tết sẽ đem lại sự xui xẻo. Bởi tóc hay móng tay, móng chân là bộ phận của con người, không nên cắt bỏ những gì thuộc về cơ thể trong những ngày đầu tháng, đầu năm.
PV /Nhà báo và Công luận