Làn sóng thứ hai của ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đang tạo ra một cơn sốt mới.
Nhiều hãng xe hơi mới nổi của Trung Quốc ít được biết đến bên ngoài biên giới nước này đang thâm nhập vào các thị trường phương Tây với thiết kế bóng bẩy, nội thất hiện đại và danh sách tính năng vượt trội so với các thương hiệu cao cấp truyền thống.
Một chiếc YangWang với 1.300 mã lực. Ảnh: CarBuzz
Tất cả điều này lại được cung cấp với mức giá chỉ bằng hai phần ba so với các dòng xe châu Âu, Mỹ hay Nhật Bản. Ví dụ, chiếc Skyworth Skyhome với công suất 617 mã lực có giá tương đương một chiếc Toyota Camry bản tiêu chuẩn.
Điều này có nên làm phương Tây lo lắng? Một số thị trường truyền thống như Anh đã bắt đầu chứng kiến sự xuất hiện rõ nét của các hãng xe Trung Quốc. Để đối phó, một số quốc gia đã tăng thuế nhập khẩu nhằm bảo vệ sản phẩm nội địa.
Dẫu vậy, vẫn tồn tại những khác biệt đáng kể giữa văn hóa xe hơi của Đông và Tây mang lại lợi thế nhất định cho phương Tây, ít nhất là trong thời điểm hiện tại.
Bản sao hoàn hảo
Một trong những điểm gây tranh cãi lớn nhất về xe hơi Trung Quốc là sự tương đồng giữa thiết kế của chúng với các mẫu xe phương Tây.
BYD Shark. Ảnh: CarBuzz
Trong quá khứ, nhiều hãng như Jaguar từng đưa các thương hiệu Trung Quốc ra tòa vì vi phạm bản quyền thiết kế. Tuy nhiên, điều này không ngăn cản các nhà sản xuất Trung Quốc tiếp tục tạo ra những chiếc xe mang dáng dấp của Porsche hay Tesla.
Lý giải cho hiện tượng này, một số ý kiến cho rằng văn hóa Trung Quốc coi trọng việc sao chép hoàn hảo như một nghệ thuật. Từ nhỏ, trẻ em Trung Quốc đã được khuyến khích học viết chữ bằng cách mô phỏng chính xác từng nét bút.
Theo quan niệm này, việc sao chép những gì tốt nhất và cải tiến dựa trên đó là một cách tiếp cận hợp lý.
Ngược lại, phương Tây xây dựng danh tiếng của mình trên sự đổi mới và sáng tạo. Đối với ngành công nghiệp ô tô, điều này tạo ra lợi thế lớn khi các dòng xe cao cấp luôn được kỳ vọng mang tính độc đáo và khác biệt.
Văn hóa “ngay lập tức”
Dù Trung Quốc có lịch sử hàng ngàn năm, nền công nghiệp hiện đại của nước này chỉ thực sự trỗi dậy từ thập niên 1970. Giai đoạn bùng nổ kinh tế gần đây đã tạo ra một thế hệ triệu phú trẻ và những doanh nhân am hiểu công nghệ.
Họ muốn sở hữu những chiếc xe không chỉ di chuyển mà còn phải tích hợp các ứng dụng và kết nối hiện đại nhất.
Điều này dẫn đến sự xuất hiện của các mẫu xe hơi mang phong cách trẻ trung, cập nhật các xu hướng thiết kế mới nhất, đặc biệt phù hợp với giới trẻ thời thượng.
Trái lại, ở phương Tây, thiết kế xe hơi thường mang tính kinh điển hoặc dựa trên sự cải tiến dần dần. Những công nghệ mới thường chỉ được áp dụng ở các dòng xe cao cấp.
Sự cá nhân hóa
Phương Tây đề cao sự cá nhân hóa, thể hiện rõ qua cách các hãng xe cung cấp hàng loạt tùy chọn để khách hàng “may đo” chiếc xe theo sở thích. Một mẫu Porsche 911, chẳng hạn, có thể được tùy chỉnh từ phiên bản mui trần cho đến dòng xe đua.
Ngược lại, các dòng xe Trung Quốc thường chỉ có ba phiên bản cấu hình, hạn chế sự lựa chọn. Điều này phản ánh phần nào văn hóa nơi cá nhân hóa không được khuyến khích, mà thay vào đó, quyết định phần lớn được đưa ra bởi nhà sản xuất hoặc tổ chức.
Di sản lịch sử
Các hãng xe phương Tây thường tự hào về di sản và thành tựu đã đạt được trong lịch sử. Ví dụ, Mercedes-Benz phát minh ra ô tô, Ford giành chiến thắng tại Le Mans, và những thành công này trở thành một phần không thể tách rời của thương hiệu.
Ngược lại, các thương hiệu Trung Quốc dù mua lại những tên tuổi lớn như MG, Rover hay Saab, lại không tận dụng được di sản sẵn có. Những thương hiệu này được tái định vị để đáp ứng thị trường hiện tại, thay vì giữ gìn và phát huy giá trị lịch sử.
Văn hóa giải trí và sự vắng bóng của nó
Ở phương Tây, xe hơi không chỉ là phương tiện di chuyển mà còn gắn liền với các hoạt động giải trí. Từ những chuyến đi cuối tuần trên chiếc Jeep Wrangler, đến việc lái xe chỉ để tận hưởng cảm giác tự do, văn hóa “vui vẻ” này luôn là một phần trong thiết kế xe phương Tây.
Tuy nhiên, tại Trung Quốc, khái niệm này gần như không tồn tại. Xe hơi chủ yếu được sử dụng để phục vụ công việc và cuộc sống hàng ngày. Việc lái xe đến một nơi xa xôi chỉ để thư giãn vẫn là điều xa lạ đối với thị trường này.
Ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đang phát triển với tốc độ ấn tượng, cùng sự tiến bộ vượt bậc về chất lượng và tính năng.
Tuy nhiên, để đạt được sự đa dạng và chiều sâu như thị trường phương Tây, không chỉ sản phẩm mà cả văn hóa tiêu dùng cần có sự thay đổi đáng kể. Điều này có thể mất nhiều thời gian và có thể không bao giờ hoàn toàn đạt được.
Hải Hà (CarBuzz) /Nhà báo và Công luận