Ngành logistics sẽ chỉ có kỳ tích khi các doanh nghiệp từ lớn đến nhỏ nhận ra rằng, cách nhanh nhất để đi xa không phải là đi một mình, mà là đi cùng nhau.
Bên cạnh những cơ hội luôn đi kèm với thách thức. Nhất là trong lĩnh vực đặc thù như logistics, bài toán đặt ra với nhiều doanh nghiệp không chỉ là vốn hay thị trường, mà là chi phí để đưa một sản phẩm từ nơi sản xuất đến điểm bán rồi đến tay người tiêu dùng.
TheLEADER đã có cuộc trò chuyện với ông Kim Lê Huy, Tổng giám đốc DKSH Việt Nam, nhà cung cấp dịch vụ phát triển thị trường hàng đầu trên toàn cầu và tại Việt Nam.
Việt Nam đang bước vào giai đoạn mới của hội nhập, không thể tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu chỉ bằng chi phí rẻ, mà phải bằng giá trị gia tăng và năng lực vận hành hiệu quả. Nhưng thách thức lớn nhất lại nằm ở ngành logistics, nơi chi phí đang "ăn mòn" lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp.
Người đứng đầu DKSH Việt Nam cho rằng, chi phí logistics của Việt Nam đang chiếm khoảng 16-17% GDP là quá cao, sẽ khiến sức cạnh tranh của mọi doanh nghiệp, từ tập đoàn lớn đến hộ kinh doanh nhỏ lẻ bị ảnh hưởng.
Theo ông Huy, đây không còn là vấn đề của riêng một ngành, mà có thể xem là điểm nghẽn mang tính hệ thống, quyết định liệu Việt Nam có thể thực sự vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu hay không.
"Chuỗi cung ứng toàn cầu thực chất là phiên bản mở rộng của hệ thống vận hành bên trong", ông Kim Lê Huy nhận định. Với kinh nghiệm của mình, Tổng giám đốc DKSH Việt Nam nhìn thấy rõ sự liên hệ trực tiếp giữa năng lực ngành logistics trong nước và vị thế của quốc gia trên trường quốc tế.
Quan điểm của ông là một hệ thống logistics nội địa kém hiệu quả không thể nào trở thành một mắt xích mạnh mẽ trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
"Một trong những thách thức lớn nhất của ngành logistics Việt Nam là quy mô còn hạn chế. Chi phí logistics chỉ có thể giảm khi doanh nghiệp đạt độ bao phủ vận hành và hiệu suất đủ lớn", ông Huy nhấn mạnh.
Nói cách khác, trong logistics, quy mô là vua. Theo vị chuyên gia, lợi thế chỉ đến khi các chuyến xe được lấp đầy, khi các nhà kho hoạt động hết công suất.
Nhưng sự thiếu hụt quy mô vật lý chỉ là triệu chứng. "Căn bệnh" thực sự nằm sâu hơn trong tư duy "mạnh ai nấy làm" mà nhiều doanh nghiệp đang áp dụng.
"Quy mô không nhất thiết phải ở tầm vóc rất lớn. Nếu hoạt động kinh doanh vượt ra ngoài quy mô tự có của mình, doanh nghiệp nên cân nhắc sử dụng dịch vụ của các công ty thứ ba chuyên nghiệp", ông Huy nói.
Thực tế cho thấy, thành công của DKSH tại Việt Nam theo ông Huy là nhờ việc hợp tác để tạo ra quy mô khổng lồ. Từ đó, DKSH có lợi thế kinh tế theo quy mô và dùng quy mô này để giúp lại cho từng doanh nghiệp đối tác, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME).
Bài học "buôn có bạn, bán có phường" được ông nhắc tới như một triết lý về việc tạo dựng hệ sinh thái để cùng nhau hưởng lợi từ quy mô chung.
Bên cạnh đó, vị chuyên gia cho rằng, thị trường cũng cần thêm sự dẫn dắt, định hướng và kết nối từ các cơ quan quản lý, tạo ra nhiều sân chơi, kết nối và xây dựng mạng lưới hỗ trợ doanh nghiệp, gom các nguồn lực nhỏ thành một quy mô lớn.
Chưa kể, năng lực nội tại của nhiều doanh nghiệp SME vẫn chưa hoàn thiện. Điều này thể hiện qua các yếu tố như năng lực pháp lý, kỹ năng xây dựng hợp đồng, năng lực thực thi và cả rảo cản đến từ chính người sáng lập.
Nếu xem logistics là một cuộc đua, Việt Nam không thể thắng bằng cách để mỗi doanh nghiệp tự chạy trên con đường của mình.
Theo ông Huy lời giải nằm ở việc các doanh nghiệp cần hợp lực trong hoạt động logistic để tối ưu chi phí và hiệu suất vận hành. Đó chính là triết lý "hợp tác để tạo ra quy mô" mà Tổng giám đốc DKSH đã chứng minh bằng thực tiễn.
"Việc DKSH có thể chở thêm 10 sản phẩm của 1 SME trên 1 tuyến xe mà chúng tôi vẫn chạy hàng ngày sẽ luôn rẻ hơn việc doanh nghiệp SME đó tự đầu tư 1 tuyến xe như vậy chỉ để chở 2 sản phẩm của chính mình", ông Huy dẫn chứng.
Điều này đồng nghĩa, khi một hệ thống lớn chia sẻ năng lực của mình, nó sẽ tạo ra lợi ích cho cả hệ sinh thái. Doanh nghiệp lớn tối ưu được tài sản, còn doanh nghiệp nhỏ có được con đường ra thị trường với chi phí hợp lý.
Vị doanh nhân đặc biệt đề cao mối quan hệ hợp tác và cộng sinh. Tất nhiên, để hiện thực hóa được mục tiêu này, các doanh nghiệp cần một cuộc cách mạng từ bên trong.
Theo ông, trước khi đầu tư vào công nghệ như AI hay blockchain, các doanh nghiệp cần phải hiểu rõ mục tiêu và công nghệ đó giúp giải quyết vấn đề cụ thể và mang lại giá trị thực như thế nào.
"Với các thị trường đang phát triển như Việt Nam, cơ hội nằm ở việc "làm cho tốt nhất việc mà tôi có thể làm" và phải làm "rất là hiệu quả" trước khi tìm kiếm sự đổi mới", Tổng giám đốc DKSH Việt Nam nhấn mạnh.
Khi đó, công nghệ sẽ trở thành một công cụ để phục vụ cho mục tiêu hiệu quả, thay vì một món đồ trang sức để theo đuổi, xuất phát từ nỗi sợ bị bỏ lại phía sau.
Nhưng sau cùng, mọi hệ thống, mọi công nghệ đều vận hành bởi con người. Với ông, yếu tố quyết định sự thành bại không nằm ở phần cứng hay phần mềm, mà nằm ở năng lực thực thi và sự gắn kết giữa con người với nhau.
"Doanh nghiệp nên dành nhiều thời gian hơn cho con người, cho đối tác và cho việc xây dựng các mối quan hệ trong hệ sinh thái của mình. Cùng với đó là xây dựng năng lực lõi và pháp lý trước khi mở rộng ra bên ngoài", ông Huy khẳng định.
Việt Hưng /Nhà Quản Trị