Các chính sách ưu đãi thuế nói chung và Chương trình ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ ô tô nói riêng đóng vai trò quan trọng thúc đẩy công nghiệp ô tô phát triển.
Sản lượng kỷ lục của ô tô sản xuất trong nước
Theo số liệu mới nhất của Tổng cục Thống kê, chỉ số sản xuất xe có động cơ tháng 11/2024 ước tính tăng 2,5% so với tháng 10/2024 và tăng 36,2% so với tháng 11/2023. Tính chung 11 tháng năm 2024, chỉ số sản xuất xe có động cơ tăng 18,3% so với cùng kỳ năm 2023 (cao hơn so với mức tăng trưởng 14% của 10 tháng đầu năm 2024).
Các chính sách ưu đãi thuế nói chung và Chương trình ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ ô tô nói riêng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô phát triển. Ảnh: Thaco Trường Hải
Báo cáo cũng chỉ ra, trong tháng 11/2024, Việt Nam sản xuất, lắp ráp ước đạt 47,3 nghìn chiếc ô tô, tăng 3% so với tháng 9/2024 và tăng 47,8% so với tháng 10/2023. Như vậy, sản lượng ô tô nội địa đã có tháng tăng trưởng thứ 8 kể từ đầu năm 2024 và là lần tăng thứ 6 liên tiếp.
Đây cũng là tháng có sản lượng cao nhất kể từ đầu năm 2024. Đà tăng trưởng liên tục giúp tổng sản lượng sản xuất ô tô trong nước lũy kế 10 tháng năm 2024 đạt 336,5 nghìn xe ô tô, tăng 22,4% so với cùng kỳ năm 2023. Mức tăng trưởng này đã cải thiện so với mức tăng 15,8% trong 10 tháng năm 2023.
Nhìn chung trong 11 tháng năm 2024, sản lượng nhóm sản phẩm linh kiện phụ tùng ô tô tăng trưởng khá so với cùng kỳ năm 2023, cụ thể: Phụ tùng khác của xe có động cơ tăng 24,55%; thiết bị khác dùng cho động cơ của xe có động cơ tăng 5,88%; bbộ dây đánh lửa và bộ dây khác sử dụng cho xe có động cơ tăng 5,79%. Đối với sản xuất ô tô, chỉ có 2 phân loại là xe có động cơ đốt trong kiểu piston đốt cháy bằng sức nén chở được từ 10 người trở lên với tổng trọng tải trên 6 tấn và dưới18 tấn có sản lượng tăng 33,51% và xe có động cơ chở dưới 10 người, có động cơ đốt trong kiểu piston đốt cháy bằng tia lửa điện với dung tích xi lanh trên 1500 cc và ≤ 3000 cc tăng 31,46%. Còn lại sản lượng chủng loại ô tô khác giảm nhẹ khoảng 3-7%.
Các chuyên gia về thị trường ô tô đánh giá, việc các nhà sản xuất trong nước tăng mạnh sản lượng trong tháng 11 vừa qua bởi đây là tháng cuối cùng trong đợt giảm 50% lệ phí trước bạ của Chính phủ, kéo dài trong ba tháng 9-10-11. Đồng thời, tháng 11 cũng là thời gian "vàng" để chuẩn bị nguồn cung cho giai đoạn cao điểm nhất của thị trường ô tô dịp Tết Nguyên đán.
Hiệu quả của Chương trình ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ ô tô
Theo Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương), thời gian qua, các chính sách ưu đãi thuế nói chung và Chương trình ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ ô tô nói riêng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô phát triển.
“Thị trường ô tô trong nước tăng trưởng tốt, quy mô sản xuất không ngừng mở rộng, đặc biệt, một số dòng xe diện sản xuất và lắp ráp trong nước tăng trưởng nhanh. Tỷ lệ nội địa hóa một số dòng xe thương mại tương đối cao, đã xuất khẩu được một số sản phẩm ô tô, linh kiện ô tô sang nhiều thị trường khu vực và trên thế giới. Đồng thời, đã hình thành được một số thương hiệu ô tô nội địa mạnh; thu hút đầu tư và mở rộng sản xuất lĩnh vực công nghiệp ô tô”- Cục Công nghiệp nhìn nhận.
Kể từ khi Chương trình ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ ô tô được ban hành, theo đánh giá của Hiệp hội Cơ khí Việt Nam (VAMI), các doanh nghiệp thành viên đã ghi nhận những hiệu quả nhất định mà chương trình mang lại thông qua việc áp dụng thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi 0% đối với nguyên liệu, vật tư, linh kiện sản xuất, lắp ráp sản phẩm công nghiệp hỗ trợ. Đây là cơ sở để các doanh nghiệp yên tâm ổn định sản xuất, kinh doanh, mở rộng quy mô sản xuất, đầu tư máy móc, thiết bị mới, công nghệ hiện đại, nâng cao năng suất, tham gia sâu vào chuỗi giá trị của ngành công nghiệp ô tô trên thế giới, từng bước khẳng định sự phát triển của ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô trong nước.
Hiệu quả của Chương trình ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ ô tô được thể hiện rõ qua các số liệu ấn tượng. Tính đến ngày 31/5/2024, các doanh nghiệp tham gia chương trình đã sản xuất hơn 3,3 triệu sản phẩm, với tổng số thuế hoàn lên đến 116,8 tỷ đồng. Số thuế đã hoàn trong các năm 2021 - 2023 và 5 tháng năm 2024 lần lượt là 2,44 tỉ đồng; 66,56 tỉ đồng; 36,98 tỉ đồng; 10,86 tỉ đồng. Trung bình, mỗi năm số thuế được hoàn khoảng 39 tỷ đồng.
Các cục hải quan tại Bắc Ninh, Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Nam, Hà Nam Ninh và Bình Phước đã thực hiện 7 kỳ ưu đãi, ghi nhận sự tham gia của 17 doanh nghiệp tiêu biểu. Theo Bộ Công Thương, cả nước hiện có 38 doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp ô tô đạt tiêu chuẩn theo Nghị định 116/2017 và khoảng 410 doanh nghiệp tham gia sản xuất công nghiệp hỗ trợ ô tô với hơn 1.229 sản phẩm đã được chế tạo.
VAMI đánh giá cao hiệu quả của chính sách này, theo VAMI, mức thuế nhập khẩu 0% đối với nguyên liệu, linh kiện phục vụ sản xuất công nghiệp hỗ trợ đã giúp doanh nghiệp ổn định sản xuất, nâng cao năng lực cạnh tranh và đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ hiện đại.
Những hiệu quả mà chương trình mang lại sẽ tiếp tục tạo động lực để ngành công nghiệp ô tô Việt Nam khẳng định vị thế, không chỉ trong nước mà còn trên bản đồ công nghiệp toàn cầu.
Tính từ năm 2020 đến nay, Bộ Công Thương đã cấp Giấy xác nhận ưu đãi khoảng 40 dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ cho ngành sản xuất, lắp ráp ô tô thuộc Danh mục sản phẩm công nghiệp hỗ trợ ưu tiên phát triển. Chính sách ưu đãi thuế là đòn bẩy quan trọng, giúp doanh nghiệp yên tâm mở rộng quy mô, cải tiến thiết bị, đồng thời từng bước tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu của ngành công nghiệp ô tô.
Thực hiện chủ trương về phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, Chính phủ đã ban hành Nghị định 57/2020/NĐ-CP, trong đó đã bổ sung Chương trình ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ ô tô (nay là điều 9 Nghị định 26/2023/NĐ-CP). Thời gian thực hiện chương trình đến hết ngày 31/12/2024.
Đến nay, thời gian thực hiện chương trình ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ ô tô đã gần kết thúc, trong khi chương trình ưu đãi thuế để sản xuất, lắp ráp ô tô (được ban hành trước chương trình này) đã được gia hạn 1 lần đến hết năm 2027.
Bộ Tài chính đang lấy ý kiến đóng góp cho dự thảo Nghị định nhằm điều chỉnh lại các mức thuế suất, danh mục hàng hóa và các loại thuế liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu tại điều 9 của Nghị định 26/2023/NĐ-CP. Trong đó, cơ quan quản lý đề xuất kéo dài thời gian chương trình ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ ô tô đến ngày 31/12/2027.
Theo Bộ Công Thương, trong chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô, Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2030, ngành công nghiệp hỗ trợ sẽ đáp ứng khoảng 55 - 60% nhu cầu linh kiện và phụ tùng cho sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước và đạt mức 80 - 85% vào năm 2045. Điều này phản ánh sự quyết tâm của Chính phủ trong việc phát triển bền vững ngành công nghiệp hỗ trợ, đồng thời nâng cao khả năng tự chủ trong sản xuất ô tô, giảm phụ thuộc vào nguồn linh kiện nhập khẩu.
Để đạt được những mục tiêu trên, ngành công nghiệp hỗ trợ ô tô Việt Nam sẽ tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tiên tiến trong việc chế tạo các chi tiết và linh kiện quan trọng như bộ truyền động, hộp số, động cơ, thân vỏ xe… Đồng thời, các doanh nghiệp trong nước sẽ cần tăng cường hợp tác với các tập đoàn ô tô lớn, lựa chọn những loại phụ tùng, linh kiện có thể sản xuất được trong nước, từ đó đảm nhận vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Theo Bộ Tài chính, thời gian thực hiện các chính sách ưu đãi thuế đối với ngành sản xuất, lắp ráp ô tô, bao gồm cả chính sách ưu đãi thuế công nghiệp hỗ trợ cho thấy, các chính sách này đã thực sự góp phần phát triển ngành sản xuất, lắp ráp ô tô trong nước. Chính sách này cũng góp phần khuyến khích các doanh nghiệp tiếp tục đầu tư, mở rộng sản xuất, lắp ráp ô tô thay cho việc nhập khẩu ô tô nguyên chiếc từ ASEAN với mức thuế nhập khẩu 0%, từ đó tạo động lực lan tỏa đến người tiêu dùng, các doanh nghiệp sản xuất phụ trợ cho ngành ô tô như sửa chữa, bảo hành, bảo dưỡng... Đồng thời, cũng tạo cơ sở hạ tầng quan trọng trong việc phát triển ngành sản xuất, lắp ráp ô tô điện.
Duy Anh /Báo Công Thương